Opracowała dr med. Bożena Dubiel
Skróty: CI – przedział ufności, RT-PCR – reakcja odwrotnej transkryptazy (RT) z następową reakcją łańcuchową polimerazy (PCR), RV-1 – szczepionka przeciwko rotawirusom zawierająca szczep rotawirusa ludzkiego typu G1P[8] (Rotarix)
Metodyka: badanie kliniczno-kontrolne
Populacja: dzieci hospitalizowane w 39 szpitalach w Belgii
Chorzy: 215 dzieci ≥14. tygodnia życia hospitalizowanych z powodu biegunki rotawirusowej o etiologii potwierdzonej wynikiem RT-PCR (wiek: śr. 13 mies., zakres 2–31 mies.)
Kontrola: 276 dzieci dobranych pod względem wieku leczonych w tym samym czasie i w tym samym szpitalu lub w ambulatorium, ale z innego powodu (wiek: śr. 12,6 mies., zakres 2–31 mies.)
Wyniki: Podczas trwania badania w Belgii stosowano głównie szczepionkę RV-1 (92% zaszczepionych dzieci, w tym 95% otrzymało 2 dawki).
Skuteczność rzeczywista (efektywność) 2 dawek RV-1 wyniosła:
- w zapobieganiu hospitalizacji z powodu biegunki rotawirusowej – 90% (95% CI: 81–95); odpowiednio: u dzieci w wieku 3–11 miesięcy – 91% (95% CI: 75–97), a u dzieci ≥12. mż. – 90% (95% CI: 76–96)
- w zapobieganiu biegunce rotawirusowej wywołanej przez typ G2P[4] (całkowicie różny od zawartego w szczepionce) – 85% (95% CI: 64–94), a przez typ G1P[8] (taki jak zawarty w szczepionce) – 95% (95% CI: 78–99).
Skuteczność rzeczywista co najmniej 1 dawki jakiejkolwiek szczepionki przeciwko rotawirusom w zapobieganiu hospitalizacji z powodu biegunki rotawirusowej wyniosła 91% (95% CI: 82–95); odpowiednio: u dzieci w wieku 3–11 miesięcy – 93% (95% CI: 80–97), a u dzieci ≥12. mż. – 89% (95% CI: 75–95).
Wnioski: Badanie wykazało, że szczepionka RV-1 stosowana w codziennej praktyce jest wysoce skuteczna w zapobieganiu hospitalizacji z powodu biegunki rotawirusowej u dzieci w pierwszych 2–3 latach życia.
Komentarz redakcji: Wprawdzie w badaniu z randomizacją wykazano już wysoką skuteczność RV-1 w profilaktyce ciężkiej biegunki rotawirusowej u dzieci <24. mż. w Europie, także wobec heterogennych szczepów rotawirusa typu G2P[4], to ważna jest również ocena efektów jej stosowania w codziennej praktyce, poza ścisłym protokołem badawczym i w kontekście ewentualnie zmieniającej się epidemiologii. Takie badania obserwacyjne umożliwiają wykrycie czynników ryzyka negatywnie wpływających na skuteczność szczepienia w praktyce (np. odstępstwa od zalecanego schematu szczepienia lub pojawienie się nowych, różniących się antygenowo od składu szczepionki typów wirusa, przełamujących ochronę poszczepienną). Wyniki omawianego badania potwierdziły wysoką skuteczność rzeczywistą RV-1 w profilaktyce hospitalizacji wśród dzieci w Europie, także z powodu biegunki wywołanej przez całkowicie heterogenny typ rotawirusa (typ G2P[4] w analizowanym okresie dominował w Belgii), co jest dowodem na ochronę krzyżową. Ponadto, skuteczność rzeczywista RV-1 u dzieci przed i po 12. mż. była podobna, co daje nadzieję na długotrwałą ochronę. Co ciekawe, aż u 1/4 dzieci przyjętych do szpitala z powodu biegunki rotawirusowej dodatkowo stwierdzono (metodą PCR) także inne wirusowe zakażenie jelitowe (adenowirusem, astrowirusem lub norowirusem), które mogło być rzeczywistą przyczyną hospitalizacji.
Zobacz także: Kolejne kraje ogłaszają sukces programu powszechnych szczepień przeciwko rotawirusom
