Pacjentów poddano obserwacji średnio po 4,72 miesiąca od wystąpienia objawów w grupie SARS-CoV-2 (+) oraz po 5,82 miesiąca w grupie SARS-CoV-2(-) (p = 0,002). Blisko 67,8% pacjentów SARS-CoV-2 (+) odpowiedziało, że wrócili do stanu zdrowia sprzed choroby, w grupie zaś SARS-CoV-2 (-) 60,3% (p = 0,09). Mediana liczby zgłaszanych objawów neurologicznych przez pacjentów wynosiła 5, a łącznie 85% chorych zgłosiło co najmniej cztery objawy, nie wykazano istotnej różnicy pomiędzy analizowanymi grupami. Wśród najczęstszych objawów wymieniano: nieswoiste dolegliwości poznawcze określane przez pacjentów jako „mgła mózgowa” (81%), bóle głowy (68%), drętwienie/mrowienie (60%), zaburzenia smaku (59%), utrata węchu (55%), bóle mięśni (55%), zawroty głowy (47%), ból (43%), niewyraźne widzenie (30%) i szumy w uszach (29%). Wielu pacjentów zgłaszało zmienne nasilenie objawów i większość z symptomów nie ustąpiła całkowicie. Na przykład 33/55 (60%) pacjentów nadal doświadczało pewnego stopnia anosmii. Analiza wykazała istotne różnice pomiędzy grupami dotyczące częstości występowania anosmii i niewyraźnego widzenia – brak węchu częściej zgłaszali pacjenci SARS-CoV-2(+) (37/50 [74%] vs. 18/50 [36%], p <0,001), a zaburzenia widzenia osoby SARS-CoV-2(-) (21/50 [42%] vs. 9/50 [18%], p = 0,02). Analiza dotycząca pozostałych (nieneurologicznych) objawów wykazała, że najczęściej zgłaszano: zmęczenie (85%), depresję/lęk (47%), duszność (46%), ból klatki piersiowej (37%), bezsenność (33%), zaburzenia rytmu serca i wahania ciśnienia krwi (30%) oraz objawy żołądkowo-jelitowe (29%) bez istotnych różnic między grupami.
Przeprowadzono również pełne badanie neurologiczne 52 pacjentów, którzy samodzielnie zgłosili się do kliniki oraz ograniczone badanie w przypadku 48 pacjentów konsultowanych telefonicznie. Ogółem u 53% chorych stwierdzono nieprawidłowe wyniki w badaniu, najczęstszymi objawami były deficyt pamięci krótkotrwałej (32%) i deficyt uwagi (27%). Przeprowadzone badanie neurologiczne nie wykazało znaczącej różnicy między dwiema grupami, jednakże dysfunkcja nerwów czaszkowych była częstsza w grupie SARS-CoV-2(+) (5/50 (10%) vs. 0/50 (0%); p = 0,06).
Analiza dotycząca parametrów laboratoryjnych (markerów stanu zapalnego) nie wykazała istotnych różnic między grupami. Wielu pacjentów przed rozpoznaniem COVID-19 przejmowało lub zaczęło stosować po diagnozie leki przeciwdepresyjne (31%), benzodiazepiny (19%) i gabapentynę (11%).
Analiza dotycząca zgłaszanej przez pacjenta jakości życia w zakresie funkcji poznawczych i zmęczenia oceniona za pomocą narzędzia PROMIS i NIH nie wykazała istotnych różnic między grupami, z medianą T-score wskazującą na umiarkowane upośledzenie jakości życia i zmęczenie oraz od łagodnych do umiarkowanych dysfunkcji poznawczych w obu grupach. Jednakże w porównaniu z amerykańską populacją ogólną w obu grupach wyniki jakości życia w zakresie funkcji poznawczych i zmęczenia były gorsze.
Podsumowanie
Zaburzenia neurologiczne mogą się utrzymywać przez dłuższy czas po przebyciu zakażenia SARS-CoV-2, stanowiąc manifestację zespołu long COVID, który jest istotnym problemem epidemiologicznym i wymaga interdyscyplinarnego podejścia. Konieczne są dalsze badania dotyczące występowania zaburzeń neurologicznych związanych z COVID-19.
