Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, że w Regionie Europejskim odnotowano rekordową wyszczepialność dwiema dawkami szczepionki przeciwko odrze. Niestety postęp ten był nierówny w obrębie poszczególnych krajów. Lokalne społeczności osób nieszczepionych i podatnych na zachorowanie stały się przyczyną rekordowej liczby zachorowań na odrę w minionym roku.
W Europejskim Regionie WHO w 2018 roku na odrę zachorowało 82 596 osób. Liczba ta jest największą, jaką odnotowano w ciągu ostatniej dekady: 3-krotnie większą niż w 2017 roku oraz 15-krotnie większą niż w 2016 roku. Dane z krajów, które raportowały informacje o hospitalizacjach wynika, że ponad 60% chorych na odrę wymagało leczenia szpitalnego, a z powodu jej powikłań zmarło 72 dzieci i dorosłych.
Eksperci WHO wskazują, że choć w Europie zwiększył się odsetek zaszczepionych przeciwko odrze, to nie rozwiązuje to problemu. W 2017 roku wyszczepialność dwiema dawkami szczepionki przeciwko odrze wyniosła 90% – to więcej niż w którymkolwiek roku odkąd WHO zaczęła gromadzić dane na ten temat (2000 r.). Zwiększył się również odsetek zaszczepionych pierwszą dawką i w 2017 roku wyniósł 95%. Niestety zwiększenie odsetka zaszczepionych przeciwko odrze notowane na poziomie całej Europy i bazujące na ogólnych danych krajowych, może maskować lokalne niedociągnięcia w poszczególnych krajach. Te z kolei wychodzą na jaw dopiero w sytuacji wybuchu lokalnych epidemii. Dr Zsuzsanna Jakab, Dyrektor Europejskiego Biura WHO alarmuje, że luki w wyszczepialności na poziomie lokalnym stanowią „otwarte drzwi” dla wirusa odry.
Europejski plan działania na rzecz szczepień na lata 2015–2020 (The European Vaccine Action Plan 2015–2020 [EVAP]), przyjęty przez WHO we wrześniu 2014 roku, określa strategię eliminacji odry i różyczki przyjętą przez wszystkie 53 kraje członkowskie. Jednym z najważniejszych założeń uwzględnionych w tym dokumencie jest zapewnienie co najmniej 95% wyszczepialności dwiema dawkami szczepionki przeciwko odrze. Dopiero tak duży odsetek uodpornionych uniemożliwi transmisję wirusa odry w populacji i tym samym zapewni bezpieczeństwo również tym, których z przyczyn medycznych lub zbyt młodego wieku nie można zaszczepić przeciwko odrze, np. niemowlętom, osobom z zaburzeniami odporności. Dobrą wiadomością jest to, że w 43 krajach udało się przerwać transmisję endemicznego (rodzimego) wirusa odry na co najmniej 12 miesięcy od końca 2017 roku. Oznacza to, że odnotowane w tym krajach zachorowania na odrę są zawleczone.
Regionalne Biuro WHO na Europę ściśle współpracuje z krajami członkowskimi i udziela im wsparcia we wzmacnianiu systemów szczepień oraz nadzoru nad chorobami zakaźnymi, tak aby:
- wszystkim w społeczeństwie zapewnić równy i łatwy dostęp do szczepień ochronnych,
- identyfikować osoby nieuodpornione i zapewnić im potrzebne szczepienia,
- upewnić się, że wszyscy pracownicy medyczni są zaszczepieni, co oprócz ochrony indywidualnej zmniejszy ryzyko transmisji chorób zakaźnych w placówkach medycznych oraz że personel medyczny ma odpowiednią wiedzę na temat szczepień, którą może przekazywać swoim pacjentom i zachęcać ich do szczepienia,
- wzmocnić społeczne zaufanie do szczepień oraz instytucji państwowych zajmujących się zdrowiem,
- odpowiednio szybko wykrywać ogniska epidemiczne i na nie reagować,
- słuchać i odpowiadać na obawy społeczeństwa dotyczące szczepień, a także reagować na wszelkie zdarzenia zdrowotne, które potencjalnie mogą mieć związek z ich bezpieczeństwem.
