Czy 4-walentna szczepionka przeciwko grypie jest bezpieczna?

Czy IIV-4 jest dobrze tolerowana i bezpieczna? Czy profil jej bezpieczeństwa jest podobny do IIV-3?

Profil bezpieczeństwa 4-walentnej szczepionki przeciwko gypie (IIV-4) jest bardzo korzystny, podobny do dotychczas stosowanej szczepionki 3-walentnej (IIV-3). W badaniach klinicznych wykazano, że częstość występowania zarówno miejscowych, jak i ogólnoustrojowych działań niepożądanych jest podobna po zastosowaniu obu szczepionek. Wspomnę, że od czasu wprowadzenia IIV-3 w 1978 roku na całym świecie podano miliardy jej dawek. Podsumowując wieloletnie doświadczenie z zastosowaniem tej szczepionki, amerykańskie Centers for Diseases Control and Prevention stwierdziło, że szczepienia przeciwko grypie są bezpieczne i dobrze tolerowane. Do najczęstszych działań niepożądanych po podaniu IIV-3 należą: zaczerwienienie, stwardnienie, obrzęk i ból w miejscu wstrzyknięcia, złe samopoczucie, dreszcze, gorączka, zmęczenie, osłabienie, objawy grypopodobne oraz ból mięśni i głowy. Z przeprowadzonych w przeszłości badań z placebo (później ze względów etycznych takich porównań nie prowadzono) wynika, że działania niepożądane po podaniu szczepionki IIV-3 różnią się od placebo tylko pod względem dolegliwości w miejscu wstrzyknięcia. Wprowadzenie na rynek nowej szczepionki 4-walentnej wymagało ponownej oceny bezpieczeństwa. Ze względów etycznych komisje etyczne nie zgodziłyby się na brak ochrony przed grypą pacjentów w grupie kontrolnej. Ponieważ w związku z tym nie można było zastosować placebo, działania niepożądane IIV-4 porównywano z dotychczas stosowaną IIV-3. Ze względu na to obiektywnie można ocenić jedynie wpływ uzupełnienia składu IIV-4 o dodatkowe antygeny szczepu wirusa grypy typu B. Okazało się, że ogólny profil bezpieczeństwa szczepionki IIV-4 jest porównywalny z IIV-3, czego należało oczekiwać, biorąc pod uwagę tę samą technologię wytwarzania i skład różniący się jedynie dodaniem antygenów drugiego szczepu wirusa grypy typu B. Bezpieczeństwo IIV-4 jak dotąd oceniono w 5 badaniach z randomizacją i podwójnie ślepą próbą obejmujących łącznie 3040 dorosłych w wieku 18–60 lat, 1392 osoby >60. roku życia i 429 dzieci w wieku 9–17 lat, którym podano 1 dawkę szczepionki IIV-4, oraz 884 dzieci w wieku 3–8 lat, które otrzymały 1 lub 2 dawki szczepionki. Nadzór nad działaniami niepożądanymi polegał na 30-minutowej obserwacji bezpośrednio po szczepieniu, systematycznym monitorowaniu wcześniej zdefiniowanych działań niepożądanych oraz zdarzeń zgłaszanych spontanicznie przez 7–28 dni po zabiegu, a także monitorowaniu nieprzewidzianych niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP) i nowo rozpoznanych chorób przewlekłych przez 6 miesięcy po szczepieniu. W badaniu immunogenności oraz powtarzalności między seriami IIV-4 u dorosłych, w tym w wieku ≥65 lat, nie stwierdzono różnic w zakresie tolerancji, w porównaniu z grupą kontrolną otrzymującą IIV-3. Podobne wyniki uzyskano w dużym badaniu dotyczącym oceny tolerancji IIV-4 u osób w wieku ≥18 lat, w porównaniu z grupą otrzymującą IIV-3. W innym badaniu oceniono bezpieczeństwo i immunogenność IIV-4 podawanej domięśniowo dorosłym i osobom w wieku >60 lat. Wśród najczęściej zgłaszanych NOP w obu badanych grupach (IIV-4 oraz IIV-3) był ból głowy i mięśni oraz złe samopoczucie. Większość NOP wystąpiła w ciągu 3 dni po szczepieniu i utrzymywała się maksymalnie przez 3 dni, a ich nasilenie oceniono jako łagodne. Częstość występowania NOP zgłaszanych spontanicznie była podobna w obu grupach. Po podaniu IIV-4 nie obserwowano ciężkich NOP ani szczególnie istotnych. W badaniu III fazy Cadorna-Carlos i wsp. najczęściej zgłaszanym NOP (spośród ocenianych systematycznie) był w obu grupach (IIV-3 i IIV-4) ból w miejscu wstrzyknięcia, a najczęściej zgłaszanymi reakcjami ogólnoustrojowymi były: ból głowy i mięśni oraz złe samopoczucie. Częstość występowania zdefiniowanych reakcji niepożądanych była podobna w obu badanych grupach. Oceniane systematycznie reakcje w miejscu wstrzyknięcia i reakcje ogólnoustrojowe występowały w ciągu 3 dni po szczepieniu i miały łagodne nasilenie, a zatem nie wymagały żadnych interwencji medycznych. W badaniu III fazy obejmującym dzieci w wieku 3–8 lat nie zaobserwowano różnic w częstości występowania NOP związanych z podaniem IIV-4 w porównaniu z IIV-3.

Podsumowując wyniki najnowszych badań, można uznać, że obie szczepionki przeciwko grypie (IIV-3 i IIV-4) są bezpieczne i dobrze tolerowane, a profil bezpieczeństwa szczepionki IIV-4 odpowiada profilowi szczepionki IIV-3 we wszystkich grupach wiekowych. Zwiększenie liczby antygenów przez dodanie drugiego szczepu typu B do szczepionki IIV-3 nie ma wpływu na jej bezpieczeństwo i tolerancję.