Czy stosowanie glikokortykosteroidów (GKS) wziewnych lub donosowych jest przeciwskazaniem do szczepień (szczepionkami „żywymi” i/lub „nieżywymi”)? Ile czasu należy odczekać przed zaszczepieniem dziecka po przebytym podgłośniowym zapaleniu krtani wymagającym krótkotrwałego stosowania GKS ogólnie, a ile w przypadku stosowania GKS wziewnie?
Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, podsumowanym w ogólnych wytycznych dotyczących szczepień Amerykańskiego Komitetu Doradczego ds. Szczepień (ACIP – p. cz. 3.), stosowanie glikokortykosteroidów (GKS) w postaci preparatów wziewnych, donosowych, dospojówkowych, miejscowych na skórę lub w postaci wstrzyknięć do stawów, kaletek maziowych lub ścięgien nie jest przeciwwskazaniem do żadnych szczepień, bo nie powoduje istotnej immunosupresji.
Z tego samego powodu nie jest nim również krótkotrwała (tzn. do 14 dni) terapia ogólna GKS lub stosowanie GKS ogólnie w małej lub średniej dawce (tzn. mniejszej niż 20 mg prednizonu/24 h lub równoważnej dawki innego preparatu). W szczególności przeciwwskazaniem nie jest leczenie podgłośniowego zapalenia krtani (krupu rzekomego), w którym GKS stosuje się ogólnie w jednorazowej dawce (lub przez co najwyżej kilka dni).
Uważa się także, że immunosupresji nie wywołuje (a tym samym nie jest przeciwwskazaniem do szczepień) długotrwała terapia krótko działającymi preparatami GSK podawanymi co drugi dzień lub stosowanie GKS w fizjologicznych dawkach podtrzymujących (terapia substytucyjna, np. w niewydolności nadnerczy).
Stosowanie GKS w postaci i dawkach powodujących immunosupresję jest natomiast przeciwwskazaniem przede wszystkim do szczepień szczepionkami „żywymi” (podział szczepionek na „żywe” i „nieżywe” – p. Immunoprofilaktyka chorób infekcyjnych u dorosłych).
Szczepionki „nieżywe” są bezpieczne u takich chorych, choć w przypadku istotnej immunosupresji ochrona uzyskiwana po szczepieniu może być suboptymalna lub pacjent nie odpowie na szczepienie w wystarczającym stopniu.
Zgodnie z aktualnymi wytycznymi, jeżeli GKS podawano ogólnoustrojowo w dużej dawce przez ponad 2 tygodnie, szczepionkę „żywą” można podać najwcześniej 4 tygodnie po zakończeniu kuracji GKS.
Większość ekspertów uważa, że prednizon w dawce co najmniej 2 mg/kg mc./24 h lub co najmniej 20 mg/24 h (lub inny GKS w równoważnej dawce) podawany przez co najmniej 2 tygodnie osobom o masie ciała >10 kg powoduje immunosupresję, dlatego podanie „żywej” szczepionki może narazić takiego pacjenta na zwiększone ryzyko niepożądanych odczynów poszczepiennych. Terapia taka może również upośledzać odpowiedź immunologiczną na szczepienie.
Zobacz także: Szczepienie pacjentów z niedoborem odporności – cz. I
