Jak szczepić dzieci z potwierdzoną alergią na białko jaja kurzego? Które szczepionki są przeciwwskazane?

Skróty: MMR – szczepionka skojarzona przeciwko odrze, śwince i różyczce

Szczepionki przeciwko odrze i śwince, wchodzące w skład stosowanej w Polsce trójskładnikowej szczepionki MMR (przeciwko odrze, śwince i różyczce), oraz szczepionka przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu są produkowane na fibroblastach zarodków kurzych. Natomiast wirusy szczepionkowe wykorzystywane w szczepionkach przeciwko grypie i żółtej gorączce są hodowane na zarodkach kurzych zagnieżdżonych w jajach.

Szczepionki, do których produkcji używa się wirusów namnażanych na fibroblastach, zawierają nieznaczną ilość białka jaja kurzego i można je stosować u osób ze stwierdzoną alergią na to białko. Natomiast szczepionki przygotowane z wirusów namnażanych na zarodkach jaj kurzych zawierają owoalbuminę, dlatego ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej po ich podaniu jest znacznie większe.

W ostatnich latach w procesie produkcji szczepionek przeciwko grypie dąży się do zmniejszenia zawartości owoalbuminy, a nawet wprowadzono już szczepionkę wolną od białka jaja kurzego (egg free [przygotowaną z wirusów namnażanych w hodowli komórkowej, p. również Med. Prakt. Szczepienia 1/2012, s. 65 – przyp. red.]).

Według zaleceń brytyjskich, szczepionka przeciwko grypie o zawartości owoalbuminy <0,12 µg/ml jest bezpieczna dla pacjentów z alergią na białko jaja kurzego, natomiast według zaleceń amerykańskiego Komitetu Doradczego ds. Szczepień Ochronnych (ACIP), opartych na wynikach badań klinicznych, pacjenci ci tolerują bez poważnych reakcji szczepionki zawierające <1,4 µg/ml owoalbuminy, tzn. <0,7 µg w dawce (szczepionki dostępne w Polsce zawierają małe dawki owoalbuminy: Idflu ≤0,05 µg/0,1 ml, Vaxigrip ≤0,05 µg/0,5 ml, Influvac <1 µg/0,5 ml, Fluarix ≤0,05 µg/0,5 ml, Agrippal ≤0,2 µg/0,5 ml – przyp. red.).

Należy zatem uznać, że:

1. wszystkie szczepionki stosowane rutynowo (w tym szczepionkę MMR) można podawać dzieciom z alergią na białko jaja kurzego. Wiarygodne badania kliniczne wykazały, że szczepionka MMR nie zwiększa ryzyka wystąpienia poważnych reakcji alergicznych u pacjentów z alergią na białko jaja kurzego, a sporadycznie opisywane reakcje alergiczne po jej podaniu nie były związane z antygenem białka jaja kurzego, lecz z innymi komponentami tej szczepionki (np. z żelatyną lub neomycyną). Zgodnie z zaleceniami trzech wiodących komitetów doradczych ds. szczepień ze Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Australii, pacjentów z udokumentowaną reakcją anafilaktyczną po spożyciu produktów zawierających białko jaja kurzego należy podczas szczepień MMR objąć opieką lekarską (pobyt w szpitalu lub kilkugodzinna obserwacja ambulatoryjna).
2. szczepionkę przeciwko grypie lub żółtej gorączce u osób z alergią na białko jaja kurzego należy stosować w postaci szczepionki egg free (jeżeli jest dostępna). Jeżeli natomiast szczepionka wolna od owoalbuminy jest niedostępna, to pacjenta należy skierować na szczepienie w warunkach szpitalnych, zlecając zastosowanie (wg wytycznych brytyjskich) szczepionki o zawartości owoalbuminy <0,06 µg/0,5 ml w dawce. Według zaleceń brytyjskich i australijskich, na podstawie decyzji lekarza specjalisty szczepionkę można podawać w dawkach podzielonych.
3. dzieci z alergią na białko jaja kurzego (bez anafilaksji w wywiadzie) mogą otrzymywać szczepionkę przeciwko grypie i żółtej gorączce pod nadzorem medycznym.