Zaburzony schemat szczepienia przeciwko WZW typu B u pacjenta dializowanego

23.04.2019
dr hab. n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Skróty: PSO – Program Szczepień Ochronnych, WZW – wirusowe zapalenie wątroby

Pacjent dializowany, po przeszczepieniu wątroby, otrzymał w poradni nefrologicznej zalecenie szczepienia przeciwko WZW typu B podwójną dawką preparatu Engerix B według schematu 0, 1, 2, 6 miesięcy. Szczepienia rozpoczęto zgodnie z zaleceniem. W 2. miesiącu pielęgniarka błędnie podała pojedynczą dawkę szczepionki. Błąd odkryto po 6 tygodniach. Jak kontynuować szczepienie?

U chorych dializowanych, którzy znacznie słabiej odpowiadają na szczepionki niż osoby zdrowe z prawidłową odpornością, stosuje się specjalne schematy obejmujące większą liczbę szczepionek lub ich większe dawki. Wykazano, że chorzy z przewlekłą niewydolnością nerek lepiej odpowiadają na podwójną dawkę szczepionki przeciwko WZW typu B, stąd zalecenie jej stosowania, jednak nie we wszystkich schematach – nadrzędnym celem jest uzyskanie uodpornienia, na które wskazuje stężenie swoistych przeciwciał anty-HBs wynoszące >10 IU/l. Podanie pojedynczej dawki nie stanowi zatem problemu – u osób z grupy ryzyka zakażenia WZW typu B zaleca się oznaczenie stężenia przeciwciał anty-HBs i doszczepienie. W przypadku niezadawalającej odpowiedzi na szczepienie będzie zatem można podać dodatkową, pojedynczą lub podwójną dawkę szczepionki. Zgodnie z PSO szczepienie przeciwko WZW typu B jest obowiązkowe, czyli bezpłatne dla osób dializowanych oraz osób w zaawansowanej fazie choroby nerek z filtracją kłębuszkową <30 ml/min. W aktualnym PSO podano też, że nie należy szczepić osób wcześniej zaszczepionych w schemacie podstawowym przeciwko WZW typu B, a u osób z grup ryzyka należy oznaczyć miano przeciwciał anty-HBs (nie wcześniej niż 4 tyg. po podaniu ostatniej dawki szczepienia podstawowego, najlepiej między 4. a 6. tyg.) w celu oceny skuteczności szczepienia. U osób dializowanych oraz w zaawansowanej fazie choroby nerek z filtracją kłębuszkową <30 ml/min zaleca się podawanie dawek przypominających, natomiast w kwestii dawkowania szczepionki należy się zapoznać z zaleceniami producentów („Szczepienia podstawowe wg schematu wskazanego przez producenta szczepionki”). Dawki przypominające również należy podawać według wskazań producenta szczepionki oraz zaleceń lekarza, tak aby: „utrzymać miano przeciwciał anty HBs powyżej poziomu ochronnego (10 j.m./l)”. Zgodnie z PSO co 6–12 miesięcy należy oznaczać stężenie przeciwciał. W Charakterystyce Produktu Leczniczego (ChPL) Engerix B zapisano następujący schemat dawkowania podstawowego u pacjentów z niewydolnością nerek, w tym pacjentów hemodializowanych:

„Schemat szczepienia składa się z czterech podwójnych dawek szczepionki (2 razy 20 µg) podanych w dowolnym terminie oznaczonym jako 0, czyli pierwsza dawka, po 1 miesiącu, 2 miesiącach i po 6 miesiącach od podania pierwszej dawki” – tak jak zalecono w Poradni Nefrologicznej. Dodano też, że: „Schemat szczepienia powinien być odpowiednio modyfikowany, tak aby zapewnić przeciwciała anty-HBs na poziomie 10 j.m./l, który uznawany jest za ochronny, lub wyższym”. W opisanym przypadku proponuję zatem kontynuować szczepienia według zaplanowanego schematu i 4–6 tygodni po podaniu ostatniej dawki oznaczyć stężenie przeciwciał anty-HBs, aby w razie potrzeby móc podać dodatkowe dawki szczepionki. Jeżeli szczepienia okażą się skuteczne, dalszą kontrolę stężenia anty-HBs należy powtarzać co 6–12 miesięcy i w razie potrzeby podać dodatkowe pojedyncze lub podwójne dawki szczepionki.

Piśmiennictwo:

1. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 31 października 2017 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2018. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, poz. 108
2. Krugman S., Overby L.R., Mushahwar I.K. i wsp.: Viral hepatitis, type B. Studies on natural history and prevention re-examined. N. Engl. J. Med., 1979; 300: 101–106
3. West D.J., Margolis H.S.: Prevention of hepatitis B virus infection in the United States: a pediatric perspective. Pediatr. Infect. Dis. J., 1992; 11: 866–874
4. CDC. A Comprehensive immunization strategy to eliminate transmission of hepatitis B virus infection in the United States. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) part II: immunization of adults. MMWR Recomm. Rep., 2006; 55 (RR-16): 1–33
5. Charakterystyka Produktu Leczniczego Engerix B 20 µg
Wybrane treści dla pacjenta
  • Szczepienie przeciwko pałeczce hemofilnej typu b (Hib)
  • Szczepienie przeciwko WZW typu A
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Południowej
  • Szczepienie przeciwko gruźlicy
  • Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Północnej
  • Leczenie nerkozastępcze
  • Szczepienie przeciwko meningokokom
  • Szczepienie przeciwko środkowoeuropejskiemu odkleszczowemu zapaleniu mózgu
  • Szczepienie przeciwko WZW typu B

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań