Skróty: HBV – wirus zapalenia wątroby typu B, WZW – wirusowe zapalenie wątroby
Czy należy szczepić przeciwko WZW typu B 31-letnią kobietę, u której stężenie przeciwciał anty-HBs wynosi 37 IU/l, a wynik badania w kierunku antygenu HBs jest ujemny? Pacjentka chciała się zaszczepić przed podróżą na Filipiny i zalecono jej podanie skojarzonej szczepionki przeciwko WZW typu A i B (Twinrix). Kobieta nie posiada żadnej dokumentacji o przebyciu szczepień przeciwko WZW typu B, ani nie pamięta, podobnie jak jej rodzice, aby kiedykolwiek otrzymała taką szczepionkę. Czy właściwe jest zaszczepienie tylko przeciwko WZW typu A, czy może podać zalecaną szczepionkę skojarzoną?
Nie, nie ma potrzeby podawania szczepionki skojarzonej. Stężenie przeciwciał anty-HBs ≥10 mIU/ml wskazuje na wytworzenie odporności, niezależnie od tego, czy jest wynikiem szczepienia, którego pacjentka może nie pamiętać, czy naturalnego przebycia i wyeliminowania zakażenia HBV (powszechnymi szczepieniami objęto roczniki od 1986 r.). Nie należy się też obawiać zmniejszenia stężenia swoistych przeciwciał w przyszłości. Dzięki pamięci immunologicznej po ponownym kontakcie z antygenem HBs (wirusem HBV) dojdzie do szybkiej reakcji układu odpornościowego i wytworzenia przeciwciał, nawet jeśli aktualne stężenie anty-HBs będzie małe lub niewykrywalne. Wyjątek od powyższej zasady stanowią pacjenci przewlekle chorzy, zwłaszcza z zaburzeniami odporności, oraz chorzy dializowani, których układ immunologiczny nie odpowiada prawidłowo na ponowny kontakt z antygenem. Pacjentom z tej grupy należy okresowo podawać dawki przypominające szczepionki. Skoro pacjentka jest już odporna na WZW typu B, pozostaje uodpornienie na WZW typu A. Zamiast szczepionki skojarzonej należy zaproponować szczepionkę nieskojarzoną przeciwko WZW typu A. Takie rozwiązanie będzie dla pacjentki racjonalne (zbędne szczepienie przeciwko WZW typu B), ekonomiczne i praktyczne – odporność pojawi się już kilka do kilkunastu dni po podaniu pojedynczej dawki nieskojarzonej szczepionki przeciwko WZW typu A.
Piśmiennictwo:
1. Leuridan E., Van Damme P.: Hepatitis B and the need for a booster dose. Clin. Infect. Dis., 2011; 53: 68–752. McMahon B.J., Dentinger C.M., Bruden D. i wsp.: Antibody levels and protection after hepatitis B vaccine: results of a 22-year follow-up study and response to a booster dose. J. Infect. Dis., 2009; 200: 1390–1396
3. Polska Grupa Ekspertów HBV – Zespół ds. Szczepień: Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B. Zakażenia, 2011; 6: 154–157
4. www.mp.pl/szczepienia/programszczepien
5. Kroger A.T., Sumaya C.V., Pickering L.K., Atkinson W.L., Centers for Disease Control and Prevention: General recommendations on immunization. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR, 2011; 60: 1–60
6. Hepatitis A vaccine. www.who.int/ith/vaccines/hepatitisA
7. WHO position paper on hepatitis A vaccines (June 2012). Wkly Epidemiol. Rec., 2012; 87 (28/29): 261–276 (p. www.mp.pl/szczepienia/artykuly/wytyczne)
8. Charakterystyka Produktu Leczniczego Havrix