19-latka przeszła 2 lata temu przeszczepienie szpiku kostnego z powodu ostrej białaczki szpikowej. Onkolodzy zalecili przeprowadzenie wszystkich szczepień „od początku”, według pełnego schematu. Czy należy podać 3 dawki szczepionki przeciwko WZW typu B, jeśli aktualne stężenie anty-HBs wynosi 96 IU/l? Czy szczepienie przeciwko Hib (zarejestrowane tylko u dzieci) można przeprowadzić dowolną szczepionką?
U pacjentów po przeszczepieniu komórek hematopoetycznych rzeczywiście trzeba przeprowadzić wszystkie szczepienia od początku, ponieważ nie zachowują oni odporności nabytej przed zabiegiem. Specjalne schematy szczepień takich pacjentów uwzględniają zarówno podstawowe dawki szczepionek, jak i przypominające. Terminy szczepień zależą od wielu czynników, w tym od czasu, jaki upłynął od przeszczepienia, stosowania leczenia immunosupresyjnego oraz występowania choroby przeszczep przeciwko gospodarzowi (GvHD). Większość szczepień przeprowadza się bez kontroli odpowiedzi immunologicznej. Wyjątek stanowi szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby (WZW) typu B, w przypadku którego ochrona przed zakażeniem ściśle zależy od stężenia przeciwciał anty-HBs wytworzonych po szczepieniu. U pacjentów w trakcie leczenia onkohematologicznego i po jego zakończeniu zaleca się utrzymanie stężenia przeciwciał anty-HBs powyżej umownej granicy, która wynosi 100 mIU/ml. U pacjenta opisanego w pytaniu wyjściowo wykazano stosunkowo duże stężenie anty-HBs, dlatego prawdopodobnie już po podaniu 1 dawki przypominającej szczepionki przeciwko WZW typu B wyindukuje on oczekiwane stężenie przeciwciał i nie będzie wymagał podania 3 dawek. Należy zatem podać 1 dawkę, a następnie oznaczyć stężenie przeciwciał anty-HBs po szczepieniu. Jeśli będzie ono większe niż 100 mIU/ml, nie należy podawać kolejnych dawek szczepionki. Stężenie przeciwciał należy oznaczyć ponownie za 6 miesięcy, a w przypadku jego zmniejszenia powtórzyć całą procedurę od nowa.
U wszystkich pacjentów po przeszczepieniu komórek hematopoetycznych, niezależnie od wieku, zaleca się podanie 3 dawek szczepionki przeciwko Haemophilus influenzae typu b (Hib) w co najmniej 2-miesięcznych odstępach. Ponieważ żadna z dostępnych szczepionek przeciwko Hib nie jest zarejestrowana do stosowania u młodzieży i dorosłych, u opisanego pacjenta szczepienie należy wykonać dowolnym preparatem, uzyskując wcześniej jego zgodę na zastosowanie szczepionki off label.
Piśmiennictwo:
1. Ljungman P., Cordonnier C., Einsele H. i wsp.: Vaccination of hematopoietic cell transplant recipients. Bone Marrow Transplant., 2009; 44: 521–5262. Matkowska-Kocjan A., Chybicka A.: Szczepienia ochronne w onkohematologii dziecięcej. Medycyna Wieku Rozwojowego, 2009; 13: 302–310
3. Rubin L.G., Levin M.J., Ljungman P. i wsp.: 2013 IDSA Clinical Practice Guideline for vaccination of the immunocompromised host. Clin. Infect. Dis., 2014; 58: 309–318
4. www.mp.pl/szczepienia/programszczepien
