Opracowała mgr Małgorzata Ściubisz
W australijskim badaniu obserwacyjnym z grupą kontrolną oceniono skuteczność rzeczywistą (efektywność) białkowej rekombinowanej szczepionki przeciwko meningokokom grupy B (4CMenB [Bexsero]) w zapobieganiu inwazyjnej chorobie meningokokowej (IChM) wywołanej przez meningokoki grupy B (MenB) u dzieci, nastolatków i młodych dorosłych, a także wpływ programu powszechnych szczepień na epidemiologię zakażeń MenB po 3 latach jego realizacji. Program powszechnych szczepień z użyciem 4CMenB rozpoczęto w Australii w 2018 roku. Niemowlęta w wieku do 12 miesięcy szczepiono w schemacie 2+1, natomiast dzieci w wieku do 3 lat w schemacie 2-dawkowym. W 2019 roku program rozszerzono o szczepienie nastolatków w wieku 15–16 lat oraz młodych dorosłych w wieku 17–20 lat (schemat 2-dawkowy). W badaniu wykorzystano dane gromadzone w oficjalnych krajowych rejestrach.
Efekt programu szczepień przeciwko MenB w kohorcie dzieci i nastolatków kwalifikujących się do szczepienia, niezależnie od statusu szczepienia i liczby otrzymanych dawek, oceniono, porównując zapadalność na IChM w ciągu 3 lat po rozpoczęciu programu (październik 2018–wrzesień 2021) z oczekiwaną zapadalnością oszacowaną w ciągu 4 lat przed rozpoczęciem programu szczepień w podobnej kohorcie dzieci i nastolatków (październik 2012–wrzesień 2018). Wykazano, że 3 lata po rozpoczęciu programu powszechnych szczepień zapadalność na IChM wywołaną przez MenB w populacji niemowląt w wieku 3–11 miesięcy zmniejszyła się o 63% (17,2 vs 6,9/100 000 populacji, iloraz współczynników zapadalności [IRR]: 0,37 [95% CI: 0,19–0,71]). Natomiast w populacji dzieci w wieku 1 roku i 2 lat program szczepień miał niewielki wpływ na zapadalność na IChM (odpowiednio: 6,6 vs 3,5/100 000 populacji, IRR: 0,49 [95% CI: 0,07–3,30] oraz 6,6 vs 3,3/100 000 populacji, IRR: 0,47 [95% CI: 0,08–2,66]). Nie udało się oszacować wpływu programu na epidemiologię IChM u dzieci w wieku 3 lat (w czasie realizacji programu nie odnotowano żadnego przypadku tej choroby). Program nie wpłynął także istotnie na zapadalność na IChM (0,8 vs 1,1/100 000 populacji, IRR: 1,195 [95% CI: 0,17–8,29]) w populacji dzieci w wieku 4–6 lat. Z kolei szczepienia wychwytujące z użyciem 4CMenB istotnie zmniejszyły zapadalność na IChM w populacji nastolatków w wieku 15–18 lat (4,8 vs 1,2/100 000 populacji, IRR: 0,21 [95% CI: 0,07–0,7]), natomiast efektu takiego nie obserwowano wśród młodych dorosłych w wieku 19–21 lat (5,7 vs 3,04/100 000 populacji, IRR: 0,45 [95% CI: 0,14–1,46]) oraz 22–25 lat (1,3 vs 0,36/100 000, IRR: 0,22 [95% CI: 0,04–1,31]).
Efektywność szczepionki obliczono na podstawie odsetka dzieci zaszczepionych 4CMenB, które zachorowały na IChM wywołaną przez MenB potwierdzoną laboratoryjnie, oraz odsetka zaszczepionych w całej populacji dzieci dopasowanych pod względem wieku. Dawkę szczepionki uznawano za ważną, jeżeli podano ją ≥14 dni przed wystąpieniem objawów IChM. U niemowląt, które otrzymały 3 dawki szczepionki, nie zarejestrowano żadnego zachorowania na IChM wywołaną MenB. Wykazano, że u dzieci 2 dawki 4CMenB zmniejszają ryzyko zachorowania na IChM wywołaną MenB o 93,2% (95% CI: 29,3–99,3). Podobną efektywność 2 dawek 4CMenB (90,7% [95% CI: 6,9–99,1]) oszacowano przy zastosowaniu metody badania kliniczno-kontrolnego. U nastolatków skuteczność 2 dawek 4CMenB wyniosła dla obu metod szacowania odpowiednio 83,5% (95% CI: 0–98,2) i 89,4% (95% CI: 0–99).
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że 3 lata po rozpoczęciu programu powszechnych szczepień z użyciem 4CMenB wykazano jego korzystny wpływ na zapadalność na IChM wywołaną MenB w populacji niemowląt i nastolatków objętych programem. Wykazano również, że 4CMenB znacznie zmniejsza ryzyko zachorowania na IChM u zaszczepionych osób.
