Opracowała Iwona Rywczak
Osoby z umiarkowanym i ciężkim upośledzeniem odporności mogą nie wytworzyć wystarczającej odpowiedzi na szczepionki przeciwko COVID-19. Zgodnie z zaleceniami Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP), po upływie ≥3 miesięcy od zakończenia schematu podstawowego obejmującego podanie 3 dawek szczepionki mRNA takim osobom należy podać pierwszą dawkę przypominającą, a drugie szczepienie przypominające należy wykonać ≥4 miesiące po podaniu czwartej dawki szczepionki. Dane o bezpieczeństwie pierwszego szczepienia przypominającego przeciwko COVID-19 u osób z upośledzeniem odporności w wieku ≥12 lat przedstawiono w czasopiśmie Morbidity and Mortality Weekly Report.
W artykule podsumowano zdarzenia niepożądane po podaniu pierwszej dawki przypominającej szczepionki mRNA zgłoszone od 12 stycznia do 28 marca 2022 roku. Szacuje się, że w tym okresie czwartą dawkę szczepionki otrzymało nieco ponad 518 000 osób w wieku ≥12 lat. Autorzy opracowania (zespół z Centers for Disease Control and Prevention [CDC] oraz Food and Drug Administration [FDA]) wykorzystali dwie bazy: Vaccine Adverse Event Reporting System (VAERS) i v-safe. VAERS jest systemem biernego nadzoru, nadzorowanym przez CDC i FDA. Zdarzenie niepożądane po szczepieniu może zgłosić każda osoba, w tym pracownik placówek opieki zdrowotnej, producent szczepionki, osoba szczepiona lub jej opiekun. V-safe jest systemem czynnego nadzoru nad zdarzeniami niepożądanymi po szczepieniu przeciwko COVID-19.
Dane z VAERS
Do VAERS przesłano 421 zgłoszeń, z czego większość (276) stanowiły zgłoszenia o błędzie wykonawczym, które nie wiązały się z żadnym niekorzystnym zdarzeniem zdrowotnym. Wśród pozostałych 145 zgłoszeń (mediana wieku 62 lata, 72,4% kobiety) większość (128 [88,3%]) dotyczyła zdarzeń niepożądanych o łagodnym lub umiarkowanym przebiegu. Najczęściej zgłaszano ból głowy (30 [23,4%]), osłabienie (26 [20,3%]), ból (22 [17,2%]), gorączkę (18 [14,1%]), dreszcze (15 [11,7%]), zawroty głowy (12 [9,4%]) i nudności (11 [8,6%]. Rzadziej zgłaszano osutkę skórną, biegunkę, ból w miejscu wkłucia, ból mięśni, stawów, rumień, ból kończyn. Za ciężkie zdarzenie niepożądane uznano 17 zgłoszeń, były to m. in. pojedyncze przypadki zawału mięśnia sercowego, wstrząsu anafilaktycznego, zastoinowej niewydolności serca, cukrzycowej kwasicy ketonowej, zaostrzenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, rozsianego półpaśca, zatorowości płucnej, krwawienia do pęcherzyków płucnych, wstrząsu septycznego. Odnotowano 1 zgon, zgodnie z raportem przesłanym przez producenta był to pacjent ze zwłóknieniem płuc, który rozwinął ostrą niewydolność oddechową. W momencie publikacji nie były dostępne szczegółowe informacje na temat tego zdarzenia.
Dane z v-safe
Od 12 stycznia do 28 marca 2022 roku w bazie v-safe uwzględniono 4015 osób z upośledzeniem odporności (mediana wieku 62 lata, 62% kobiety), zaszczepionych dawką przypominającą (czwartą) – 2194 osoby otrzymały preparat mRNA-1273 firmy Moderna, a 1821 osób zaszczepiono preparatem BNT162b2 (Pfizer- BioNTech). W okresie 7 dni po podaniu dawki przypominającej reakcje miejscowe zgłosiło 1605 (73,2%) osób zaszczepionych szczepionką mRNA-1273 i 1209 (66,4%) osób zaszczepionych preparatem BNT162b2. W przypadku reakcji ogólnych (m. in. ból brzucha, mięśni, głowy, stawów, osłabienie, nudności, wymioty, dreszcze) wartości te wyniosły odpowiednio 1470 (67,0%) i 1155 (63,4%) 2659 (77,8%) osób. Najczęściej zgłaszano ból w miejscu wkłucia, osłabienie, ból głowy i mięśni. Zarówno miejscowe, jak i ogólne reakcje rzadziej zgłaszano po podaniu czwartej dawki (odpowiednio 70,1 i 65,4%) niż po podaniu ostatniej, trzeciej dawki szczepienia podstawowego (odpowiednio 81,7 i 76.8%).
W ciągu tygodnia po szczepieniu <2% osób wymagało opieki medycznej, 2 osoby były hospitalizowana (1 z nich zgłosiła, że było to zdarzenie niezwiązane ze szczepieniem). Niemożność podjęcia codziennej aktywności zgłosiło 24,7% osób zaszczepionych preparatem Moderna i 21,7% osób zaszczepionych preparatem Pfizer-BioNTech. Około 9% osób zgłosiło niemożność pójścia do pracy lub do szkoły. Niekorzystny wpływ na codzienne aktywności częściej obserwowano po szczepieniu trzecią dawką (34,5%), podobnie jak w przypadku absencji w pracy lub szkole (13,8%).
Co wynika z przedstawionych danych?
Zgłoszone zdarzenia niepożądane mają podobny charakter do zdarzeń obserwowanych po podaniu dawki przypominającej (trzeciej) u osób bez upośledzenia odporności, szczepionych zgodnie z 2-dawkowym schematem podstawowym. Zdecydowana większość zdarzeń niepożądanych po podaniu pierwszej dawki przypominającej szczepionki mRNA przeciwko COVID-19 osobom z niedoborem odporności ma łagodny lub umiarkowany przebieg. W przypadku zdarzeń o ciężkim przebiegu nie zaobserwowano nowych niepokojących sygnałów. Częstość miejscowych i ogólnych reakcji po podaniu dawki przypominającej była mniejsza niż po podaniu trzeciej, ostatniej dawki szczepienia podstawowego. Szczepienie przypominające rzadziej też upośledzało codzienną aktywność i miało mniejszy wpływ na absencję w pracy lub w szkole.
