Dermatolog - czym się zajmuje i jakie choroby leczy? - Poradnik świadomego pacjenta

Dermatolog to lekarz zajmujący się diagnostyką i leczeniem chorób skóry, włosów, paznokci oraz chorób ogólnoustrojowych ujawniających się na skórze. W Polsce specjalizacja lekarska z dermatologii jest połączona z wenerologią, czyli nauką o chorobach przenoszonych drogą płciową.

Fot. Kjerstin_Michaela/ pixabay.com

Dermatolog - czym się zajmuje, jak przebiega wizyta

Dermatologia jest złożoną specjalnością lekarską. Łączy wiedzę z wielu dziedzin – chorób wewnętrznych, endokrynologii, alergologii i immunologii, onkologii, angiologii (leczenie chorób naczyń) oraz wenerologii, z którą tworzy wspólną specjalizację.

Powiązane z dermatologią są również inne, węższe dyscypliny, m.in.:

dermatochirurgia – obejmuje zabiegi z zakresu dermatologii, chirurgii plastycznej i rekonstrukcji skóry, chirurgii naczyniowej oraz onkologicznej (w jej ramach usuwa się m.in. złośliwe i niezłośliwe zmiany skórne),
fotodermatologia – zajmuje się terapią świetlną i laserową chorób skóry,
kosmetologia – służy pielęgnacji i poprawie stanu skóry, włosów i paznokci, stanowi wsparcie leczenia dermatologicznego niektórych chorób.

Do kompetencji dermatologa należą działania profilaktyczne, m.in. edukacja pacjenta z zakresu ochrony skóry przed słońcem, stosowania odpowiedniej diety (często w chorobach alergicznych) czy używania dobrze dobranych kosmetyków.

Wizyty u dermatologa różnią się w zależności od zgłaszanego przez pacjenta problemu.

W trakcie konsultacji dermatologicznej lekarz dokładnie bada zmiany skórne pacjenta. W przypadku zmian barwnikowych zwraca szczególną uwagę na ich kolor, asymetrię, brzegi i zaczerwienienia. Do badania tych zmian służy dermatoskop, dzięki któremu dermatolog jest w stanie różnicować zmiany łagodne, złośliwe, barwnikowe i niebarwnikowe, a także zmiany naczyniowe. Jest to badanie nieinwazyjne – dermatoskop to aparat, który powiększa i oświetla oglądany przez lekarza fragment skóry.

Dermatolodzy korzystają także z wideodermatoskopu, który pozwala na nawet stukrotne powiększenie badanego obszaru skóry, oglądanie go na ekranie komputera, zapisywanie i porównywanie obrazów oraz analizowanie zmian, jakie zaszły pomiędzy wizytami.

W trakcie wizyty należy poinformować dermatologa o wszystkich występujących objawach i ich przebiegu (kiedy się nasilają, kiedy ustępują), przyjmowanych lekach, innych chorobach i alergiach.

Dermatolog może zlecić badania diagnostyczne:

wymaz ze zmian skórnych, pobranie zeskrobin paznokci na badanie mykologiczne – w przypadku podejrzenia grzybicy
badania mikrobiologiczne – gdy objawy wskazują na zakażenie bakteryjne
testy alergiczne
badanie stężenia hormonów
badanie histopatologiczne zmiany skórnej – biopsja skóry

Dermatolog może skierować pacjenta na konsultację z innym specjalistą, np. alergologiem, endokrynologiem czy onkologiem, gdy zdiagnozuje czerniaka.

Leczenie chorób dermatologicznych jest różnorodne i zależy od zdiagnozowanej choroby. Do najczęstszych metod leczenia należą:

farmakoterapia – leki doustne, maści, kremy, żele
chirurgiczne usuwanie podejrzanych znamion barwnikowych (potocznie nazywanych pieprzykami)
fototerapia (inaczej nazywana światłoterapią) – leczenie z wykorzystaniem światła o różnym natężeniu i barwie, np. światło UVA, UVB
kriochirurgia – niszczenie chorych tkanek na skórze poprzez ich zamrożenie

Dermatolog - jakie choroby leczy

Choroby leczone przez dermatologa to, m.in.:

łuszczyca
trądzik

choroby wirusowe skóry

choroby bakteryjne skóry

choroby pasożytnicze skóry

alergiczne choroby skóry:

grzybice skóry
nowotwory skóry:

zaburzenia barwnikowe skóry:

łysienie (plackowate, androgenowe typu męskiego i żeńskiego)
nadmierny porost włosów (hipertrychoza)
wypadanie włosów
zapalenie mieszków włosowych
łojotok

choroby paznokci

grzybica paznokci

nadmierne wydzielanie potu
choroby przenoszone drogą płciową:

Objawy chorób dermatologicznych - kiedy skonsultować się z dermatologiem

Kontrolne badania wszystkich znamion na ciele powinno się wykonywać raz w roku od 15. roku życia, szczególnie u osób z grup ryzyka powstania czerniaka tj:

z licznymi znamionami barwnikowymi o różnych kształtach, rozmiarach i zabarwieniu
o jasnej karnacji, które łatwo ulegają oparzeniu słonecznemu
często opalających się
u których w rodzinie występowały nowotwory skóry lub które w przeszłości chorowały na czerniaka lub inny nowotwór skóry
biorców przeszczepów.

W niektórych sytuacjach zaleca się przeprowadzanie kontroli częściej, co 3–6 miesięcy.

Szczególną uwagę należy zwrócić na nowe znamiona (pieprzyki) lub brodawki oraz gdy istniejące zmieniają swój rozmiar, kolor lub kształt.

Objawami chorób skóry najczęściej są wykwity skórne. Jest to różnorodna grupa objawów, które pozwalają na diagnostykę i różnicowanie chorób dermatologicznych. Do wykwitów skórnych należą między innymi:

plamy
grudki
krosty
guzy i guzki
pęcherze i pęcherzyki
bąble pokrzywkowe
owrzodzenia
nadżerki.

Innym częstym objawem chorób skóry jest świąd. Świąd na ogół pojawia się w związku z działaniem niegroźnych i łatwych do wyeliminowania czynników podrażniających. Należy przeanalizować dietę, stosowane środki higieniczne, wziąć pod uwagę ekspozycję na alergeny, kontakt ze zwierzętami, przyjmowanie nowych leków. Wstępną diagnostykę świądu przeprowadzić może lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, niekiedy w przypadku wykluczenia przyczyn ogólnoustrojowych i braku poprawy po usunięciu czynników podrażniających oraz modyfikacji diety, pacjent taki jest kierowany do dermatologa.

Konsultację dermatologiczną zaleca się również w przypadku problemów z włosami i paznokciami. Mogą to być między innymi:

nadmierne przetłuszczanie się włosów
łupież
wypadanie i łamliwość włosów
zmiany w wyglądzie paznokci lub pogorszenie się ich stanu.

Dermatolog dziecięcy - jakie choroby leczy, kiedy szukać pomocy

Dermatologia dziecięca nie jest odrębną specjalizacją lekarską, jednak choroby, objawy i przebieg chorób skóry u dzieci często różnią się od tych u dorosłych i dlatego niektórzy dermatolodzy skupiają się na kształceniu w kierunku pracy z pacjentami pediatrycznymi.

Zmiany skórne charakterystyczne dla okresu noworodkowego i niemowlęcego to między innymi:

W przypadku potówek i pieluszkowego zapalenia skóry najważniejsze jest leczenie przyczynowe. Kluczowe może się okazać wprowadzenie zmian w pielęgnacji skóry dziecka, usunięcie czynników powodujących nadmierne pocenie się, szkodliwych kosmetyków lub dobranie odpowiedniego rozmiaru i materiału pieluszki.

Z dzieckiem, u którego wystąpiły niepokojące objawy skórne należy się zgłosić do lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej (pediatra lub lekarz rodzinny). Powinien on ustalić rozpoznanie, przekazać wskazówki dotyczące odpowiedniej dla dziecka pielęgnacji i higieny oraz w razie potrzeby przepisać leki.

Skórę dziecka przed konsultacją dermatologiczną należy odpowiednio przygotować. Należy wykąpać dziecko i nie stosować zasypek, kremów czy pudrów.

Inne częste choroby dermatologiczne u dzieci to:

atopowe zapalenie skóry (AZS)
alergiczny wyprysk kontaktowy (egzema)
pokrzywka
trądzik noworodkowy, niemowlęcy lub młodzieńczy

Objawy charakterystyczne dla chorób dermatologicznych wieku dziecięcego to różnorodne zmiany skórne, między innymi:

świąd skóry
grudki
krosty
rumień
pęcherzyki
nadmierne złuszczanie naskórka
zmiany w obrębie owłosionej skóry głowy (np. tłuste, szarożółte łuski i strupy)
wysiewy swędzących rumieniowo-obrzękowych bąbli (tzw. bąble pokrzywkowe)
zaskórniki otwarte (czarne) i zamknięte (białe).

Charakterystyczne zmiany skórne występują również w przebiegu niektórych chorób wirusowych wieku dziecięcego, np. odry, ospy wietrznej, różyczki, szkarlatyny (płonicy), gorączki trzydniowej, rumienia zakaźnego.

Podstawową metodą zapobiegania są szczepienia profilaktyczne – przeciwko odrze i różyczce, przeciwko ospie wietrznej.

Dermatolog na NFZ - skierowanie, czas oczekiwania na wizytę

Wizyta u dermatologa refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia wymaga przedstawienia skierowania. Skierowanie może wystawić lekarz Podstawowej Opieki Zdrowotnej lub inny lekarz udzielający świadczeń w ramach umowy z NFZ.

Wizyta u wenerologa nie wymaga przedstawienia skierowania.

Czas oczekiwania na wizytę u dermatologa na NFZ różni się w zależności od województwa i konkretnego ośrodka. Średnio wynosi on od kilku do kilkunastu miesięcy. Dostępność specjalistów można sprawdzić, korzystając z Informatora o Terminach Leczenia.

Dermatolog prywatnie - koszt, dostępność specjalistów

Według danych Naczelnej Izby Lekarskiej aktualnych w dniu publikacji tego artykułu, liczba lekarzy specjalistów dermatologii i wenerologii wykonujących zawód w Polsce to 2632 osoby.

Dostępność lekarzy przyjmujących pacjentów w prywatnych gabinetach jest duża i w większości województw można znaleźć termin konsultacji dermatologicznej, na który nie trzeba czekać dłużej niż kilka dni. Koszt takiej konsultacji to około 200–250 zł. Niektóre badania i zabiegi są płatne dodatkowo.

Szukasz dermatologa? Umów wizytę mp.pl

Masz dolegliwości, które Cię niepokoją? Pomoże Ci doradca medyczny mp.pl