Czy szczepienie przypominające przeciwko krztuścowi jest skuteczne?

12.07.2018
dr n. med. Agnieszka Matkowska-Kocjan
Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

Skróty: dTpa – skojarzona szczepionka zawierająca toksoid tężcowy oraz zmniejszoną dawkę toksoidu błoniczego i bezkomórkowych antygenów krztuśca

Jaka jest skuteczność kliniczna dTpa i jak długo się utrzymuje ochrona przed zachorowaniem po szczepieniu?

Skuteczność szczepienia przypominającego młodzieży i dorosłych szczepionką typu „pa”, w porównaniu z placebo, potwierdzono w dużym badaniu z randomizacją (badanie APERT) – w ciągu 2,5 roku po podaniu 1 dawki przypominającej ryzyko zachorowania na objawowy krztusiec zmniejszyło się o 92% (95% CI: 32–99).

Choć wstępne dane kliniczne o immunogenności przed wprowadzeniem szczepionek typu dTpa na rynek sugerowały, że ochrona przed zachorowaniem na krztusiec będzie się utrzymywała przez około 10 lat po szczepieniu (stąd zalecenie dawki przypominającej szczepienia co 10 lat), aktualne obserwacje dowodzą, że trwa ona o wiele krócej – szacuje się ją na 2–3 lat, niezależnie od rodzaju preparatów zastosowanych w ramach szczepienia podstawowego. Choć szczepienie znacznie łagodzi przebieg choroby, nie stanowi niestety długotrwałej zapory dla rozprzestrzeniania się zakażenia.

Zapisy w Charakterystykach Produktu Leczniczego (ChPL) wszystkich szczepionek typu dTpa i podane w nich wyniki badań immunogenności sugerują, że dawki przypominające należy podawać co około 10 lat. Wydaje się jednak, że takie postępowanie jest właściwe tylko w kontekście uodpornienia przeciwko tężcowi i błonicy. Biorąc pod uwagę wygaszanie swoistej ochrony przed krzuścem, w grupach ryzyka przyjmuje się krótsze odstępy pomiędzy dawkami przypominającymi (nawet co 2–5 lat; taką strategię wprowadzono np. u kobiet ciężarnych oraz w przypadku epidemii krztuśca). Szczepionka jest dobrze tolerowana. Skrócenie odstępu między kolejnymi dawkami dTpa nie zwiększa ryzyka ciężkich lub uogólnionych niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP), a jedynie o kilka procent częstsze są łagodne odczyny miejscowe (obrzęk, zaczerwienienie, bolesność).

Piśmiennictwo:

1. Edwards K.M., Decker M.D.: Pertussis vaccines. (W:) Plotkin A.S., Orenstein A.W., Offit A.P. (red.): Vaccines. Wyd. 7, Elsevier, 2018: 711–761
2. Ward J.I., Cherry J.D., Chang S.J. i wsp.: Efficacy of an acellular pertussis vaccine among adolescents and adults. NEJM, 2005; 353: 1555–1563
3. Charakterystyka Produktu Leczniczego: Adacel, Boostrix, Boostrix Polio, Tdap Szczepionka SSI, Tetraxim
4. Dajani N., Scheifele D.: How long can we expect pertussis protection to last after the adolescent booster dose of tetanus-diphtheria-pertussis (Tdap) vaccines? Paediatr. Child Health., 2007; 12: 873–874
5. Briere E., Pondo T., Schmidt M. i wsp.: Assessment of Tdap vaccination effectiveness in adolescents in integrated health-care systems. J. Adolesc. Health., 2018; pii: S1054-139X(18)30005–3. doi: 10.1016/j.jadohealth.2017.12.011.
6. Klein N., Bartlett J., Fireman B i wsp.; Waning Tdap effectiveness in adolescents. Pediatrics, 2016; 137: e20153326. doi: 10.1542/peds.2015–3326
7. Koepke R., Eickhoff J., Ayele R.: Estimating the effectiveness of tetanus-diphtheria-acellular pertussis vaccine (Tdap) for preventing pertussis: evidence of rapidly waning immunity and difference in effectiveness by Tdap brand. J. Infect. Dis., 2014; 210: 942–953
8. Halperin S., Sweet L., Baxendale D.: How soon after a prior tetanus-diphtheria vaccination can one give adult formulation tetanus-diphtheria-acellular pertussis vaccine? Pediatr. Infect. Dis. J., 2006; 25: 195–200
Wybrane treści dla pacjenta
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Północnej
  • Szczepienia przed wyjazdem na Karaiby (Wyspy Karaibskie)
  • Krztusiec (koklusz) u dziecka
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Południowej
  • Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi
  • Krztusiec

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań