Jaki test serologiczny wykonać w celu sprawdzenia odpowiedzi immunologicznej na szczepienie przeciwko COVID-19? Czy wybór testu zależy od zastosowanej szczepionki? Czy taka ocena jest zalecana, np. u chorych w stanie immunosupresji?
Wszystkie dostępne w Polsce szczepionki – mRNA (Comirnaty, mRNA Moderny) lub wektorowe (Vaxzevria lub Ad26.COV2.S [Janssen/ Johnson&Johnson]) – stymulują u osoby zaszczepionej odpowiedź serologiczną skierowaną przeciwko całemu białku S kolca SARS-CoV-2 (swoiste IgM i IgG). Zatem w celu oceny swoistej odpowiedzi humoralnej po szczepieniu (bez względu na zastosowany preparat) należałoby wykonać oznaczenie ilościowe stężenia swoistych przeciwciał przeciwko białku S (podjednostce S1 i S2 lub S1) SARS-CoV-2 w klasie IgG w surowicy (np. met. ELISA), najlepiej 4 tygodnie po podaniu drugiej dawki.1-5
Badanie serologiczne po szczepieniu nie jest jednak zalecane, gdyż wynik praktycznie nie zmienia dalszego postępowania.1,2 Nie ustalono, jaka wartość stężenia i których przeciwciał (swoistych IgG, tylko neutralizujących?) koreluje z ochroną przed zachorowaniem, a badania laboratoryjne swoistej odpowiedzi komórkowej, która również odkrywa rolę w ochronie przed ciężkim zachorowaniem, nie są powszechnie dostępne.1,2,5 Ocenę stężenia przeciwciał neutralizujących przeciwko SARS-CoV-2 wykonuje się także wyłącznie w ramach badań naukowych. Nie zaleca się także podawania kolejnych dawek szczepionki, jeśli stężenie swoistych przeciwciał IgG anty-S jest małe lub wynik badania serologicznego jest ujemny. Ponadto, szczepienie aktualnie nie zwalnia z przestrzegania zaleceń sanitarnych w profilaktyce zakażeń SARS-CoV-2 (p. Przestrzeganie zasad rygoru sanitarnego przez osoby zaszczepione przeciwko COVID-19 – tymczasowe zalecenia CDC – przyp. red.).1,2,5
Piśmiennictwo:
1. Centers for Disease Control and Prevention: Interim clinical considerations for use of COVID-19 vaccines currently authorized in the United States. https://www.cdc.gov/vaccines/covid-19/info-by-product/clinical-considerations.html (dostęp: 28.04.2021)2. COVID-19: The Green Book, chapter 14a. https://www.gov.uk/government/publications/covid-19-the-green-book-chapter-14a (dostęp: 20.04.2021)
3. Walsh E.E., Frenck R.W. Jr, Falsey A.R. i wsp.: Safety and immunogenicity of two RNAbased Covid-19 vaccine candidates. N. Engl. J. Med., 2020; doi: 10.1056/NEJMoa2027906
4. Widge A.T., Rouphael N.G., Jackson L.A. i wsp.: Durability of responses after SARS-CoV-2 mRNA-1273 vaccination. N. Engl. J. Med., 2020; doi: 10.1056/NEJMc2032195
5. Voysey M., Clemens S.A.C., Madhi S.A. i wsp.: Single dose administration, and the influence of the timing of the booster dose on immunogenicity and efficacy of ChAdOx1 nCoV-19 (AZD1222) vaccine. Lancet 2021; 397: 881–891; https://doi.org/10.1016/ S0140-6736(21)00432–3 (dostęp: 9.03.2021)
