Opracowała mgr Małgorzata Ściubisz
W badaniu obserwacyjnym przeprowadzonym w Wielkiej Brytanii oceniono, czy wydłużenie czasu na wykonanie szczepienia przeciwko krztuścowi u kobiet w ciąży miało wpływ na częstość hospitalizacji z powodu krztuśca u ich potomstwa w ciągu pierwszych 60 dni życia (czyli w okresie przed ich pierwszym szczepieniem przeciwko krztuścowi). Dane do badania uzyskano z oficjalnych krajowych rejestrów.
Od wielu lat zaleca się szczepienie ciężarnych preparatem zawierającym toksoid tężcowy, zmniejszoną dawkę toksoidu błoniczego i bezkomórkowe komponenty krztuśca (Tdap) w celu ograniczenia zachorowań na krztusiec u najmłodszych niemowląt (dzięki przezłożyskowemu transportowi przeciwciał od matki). W 2012 roku w Wielkiej Brytanii rozpoczęto program szczepień kobiet między 28. a 32. tygodniem ciąży (III trymestr) preparatem Tdap. W 2016 roku zalecono, aby szczepionkę podawać wcześniej, optymalnie od 20. tygodnia ciąży (przy czym szczepienie można było wykonać już w 16. tc.).
Populację badania stanowiło 201 niemowląt (56% dziewczynek) w wieku ≤60 dni, które hospitalizowano z powodu krztuśca (rozpoznanie w klasyfikacji ICD-10 zgodne z kodem A37), w tym 108 (53,7%) hospitalizowanych w okresie od września 2014 roku do marca 2016 (przed zmianą zaleceń) oraz 93 (46,3%) hospitalizowanych w okresie od września 2016 roku do marca 2018 roku (po zmianie zaleceń). Przed zmianą zaleceń kobiety najczęściej szczepiły się przeciwko krztuścowi w 31. tygodniu ciąży, a po zmianie zaleceń w 27. tygodniu ciąży. Zmiana polityki szczepień nie miała istotnego wpływu na odsetek niemowląt hospitalizowanych ≤4. i ≥5. tygodnia życia (20 [18,5%] vs 24 [25,5%] i 88 [81,5%] vs 69 [74,2%]), odsetek niemowląt wymagających hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii (OIT) – 24 (22,2%) vs 15 (16,1%) oraz odsetek niemowląt urodzonych w fizjologicznym terminie porodu hospitalizowanych z powodu krztuśca (60 [75%] vs 62 [87,3%]). Zaobserwowano natomiast, że po zmianie zaleceń, w porównaniu z okresem przed ich zmianą, zwiększyła się wyszczepialność przeciwko krztuścowi wśród ciężarnych (z 60 do 70%), prawie o połowę zmniejszył się odsetek niemowląt urodzonych przedwcześnie (<37. tc.) hospitalizowanych z powodu krztuśca (20 [25%] vs 9 [12,7%]). Ponadto, przed zmianą zaleceń 25% wszystkich zachorowań na krztusiec u niemowląt dotyczyło wcześniaków, a po ich zmianie odsetek ten zmniejszył się do 7,8%. Zmiana polityki szczepień ciężarnych przeciwko krztuścowi nie miała wpływu na długość hospitalizacji niemowląt z powodu krztuśca, jednak ogólnie dłuższej hospitalizacji wymagały niemowlęta, które zachorowały ≤4. tygodnia życia, niż dzieci, które zachorowały ≥5. tygodnia życia (mediana: 10 vs 8 dni), a także dzieci urodzone przedwcześnie w porównaniu z dziećmi urodzonymi w terminie (15 vs 7 dni). W całym okresie objętym badaniem z powodu krztuśca zmarło 5 niemowląt w wieku ≤60 dni, w tym 2 urodzonych przedwcześnie, 2 urodzonych w terminie (w jednym przypadku dane dotyczące wieku ciążowego były niedostępne). Matki 4 niemowląt, które zmarły, były nieszczepione przeciwko krztuścowi w okresie ciąży. Jedna matka otrzymała dawkę Tdap w 34. tygodniu ciąży, jednak tydzień później urodziła.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że po wydłużeniu czasu na wykonanie szczepienia ciężarnych przeciwko krztuścowi liczba wcześniaków hospitalizowanych z powodu krztuśca w okresie pierwszych 60 dni życia, które należą do grupy ryzyka ciężkiego przebiegu tej choroby i wymagają znacznie dłuższej hospitalizacji niż dzieci urodzone w terminie, zmniejszyła się o połowę. Komentarz do badania p. Szczepienie przeciwko krztuścowi we wcześniejszym okresie ciąży a ochrona wcześniaków przed krztuścem – przyp. red.
