Opracowała: mgr Małgorzata Ściubisz
Skróty: CI (confidence interval) – przedział ufności, HR (hazard ratio) – hazard względny, RT-PCR (reverse transcription-polymerase chain reaction) – reakcja łańcuchowa polimerazy z odwrotną transkrypcją
W wieloośrodkowym badaniu kohortowym z retrospektywnym zbieraniem danych oceniono, czy szczepienie przeciwko COVID-19 zmniejsza ryzyko long-COVID-19.
Dane do badania uzyskano z oficjalnych rejestrów danych medycznych podstawowej opieki zdrowotnej w Wielkiej Brytanii (2 rejestry), Hiszpanii (1 rejestr) oraz Estonii (1 rejestr). Dla każdego rejestru wyodrębniono 4 kohorty, które obejmowały osoby w wieku: (1) ≥75 lat (grupy priorytetowe 2 i 3), (2) ≥65 lat oraz młodszych dorosłych z przewlekłymi chorobami towarzyszącymi (grupy priorytetowe 4–6), (3) ≥50 lat (grupy priorytetowe 7–9), (4) ≥18 lat (grupa priorytetowa 10). W każdej kohorcie uczestników badania przydzielono do grupy szczepionej przeciwko COVID-19 lub nieszczepionej, w zależności od statusu szczepienia pierwszą dawką w okresie kwalifikacji określonym odrębnie dla każdej kohorty. Z analizy wyłączono osoby, u których przed włączeniem do badania potwierdzono COVID-19 lub które zaszczepiono przeciwko COVID-19. W celu oceny skuteczności szczepienia przeciwko COVID-19 porównano częstość long-COVID-19 w grupie szczepionej i nieszczepionej w każdej kohorcie. Long-COVID-19 zdefiniowano jako wystąpienie w okresie 90–365 dni po otrzymaniu dodatniego wyniku badania RT-PCR w kierunku SARS-CoV-2 lub rozpoznaniu COVID-19 na podstawie objawów klinicznych ≥1 z 25 typowych objawów long-COVID-19 określonych przez Światową Organizację Zdrowia, pod warunkiem, że dany objaw nie występował w okresie 180 dni przed rozpoznaniem COVID-19. Ostatecznie populację badania utworzyło 618 395 (Wielka Brytania, rejestr 1), 5 729 800 (Wielka Brytania, rejestr 2), 2 744 821 (Hiszpania) i 77 603 (Estonia) osób szczepionych i 1 640 371 (Wielka Brytania, rejestr 1), 5 860 564 (Wielka Brytania, rejestr 2), 2 588 518 (Hiszpania) oraz 302 267 (Estonia) osób nieszczepionych.
Ogółem wykazano, że szczepienie przeciwko COVID-19 dowolnym preparatem (mRNA Comirnaty lub Spikevax, lub wektorowym Vaxzevria, lub Jcovden), w porównaniu z brakiem szczepienia, zmniejszyło ryzyko long-COVID-19 o 46% (HR: 0,54 [95% CI: 0,44–0,67]) w Wielkiej Brytanii (rejestr 1), o 52% (HR: 0,48 [95% CI: 0,34–0,68]) w Wielkiej Brytanii (rejestr 2), o 29% (HR: 0,71 [95% CI: 0,55–0,91]) w Hiszpanii oraz o 41% (HR: 0,59 [95% CI: 0,40–0,87]) w Estonii. W analizie uwzględniającej rodzaj zastosowanego preparatu wykazano, że szczepienie przeciwko COVID-19 preparatem mRNA Comirnaty, w porównaniu z brakiem szczepienia, zmniejszyło ryzyko long-COVID-19 o 47% (HR: 0,53 [95% CI: 0,39–0,72]) w Wielkiej Brytanii (rejestr 1), o 58% (HR: 0,42 [95% CI: 0,29–0,62]) w Wielkiej Brytanii (rejestr 2), o 35% (HR: 0,65 [95% CI: 0,51–0,83]) w Hiszpanii oraz o 35% (HR: 0,65 [95% CI: 0,44–0,96]) w Estonii. Z kolei szczepienie preparatem wektorowym Vaxzevria zmniejszyło ryzyko objawów wskazujących na long-COVID-19 o 41% (HR: 0,59 [95% CI: 0,37–0,93]) w Wielkiej Brytanii (rejestr 1), o 44% (HR: 0,56 [95% CI: 0,38–0,83]) w Wielkiej Brytanii (rejestr 2), o 24% (HR: 0,76 [95% CI: 0,43–1,35]) w Hiszpanii. Nie udało się oszacować efektu dla szczepionki Vaxzevria w Estonii oraz szczepionki mRNA Spikevax i wektorowej Jcovden w żadnym z analizowanych krajów z powodu zbyt małej populacji i czynników zakłócających, których wpływu nie udało się zminimalizować mimo zastosowania odpowiednich metod statystycznych.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że szczepienie przeciwko COVID-19, w porównaniu z brakiem szczepienia, zmniejszyło ryzyko long-COVID-19 we wszystkich 3 analizowanych krajach. Wyniki badania wskazują na dodatkową korzyść ze szczepienia przeciwko COVID-19.
