Co wiadomo o skuteczności 4-walentnej szczepionki przeciwko grypie?

Czy skuteczność IIV-4 w zapobieganiu zachorowaniom na grypę, hospitalizacjom oraz zgonom z powodu grypy jest podobna do skuteczności IIV-3?

Rejestracja inaktywowanej 4-walentnej szczepionki przeciwko gypie (IIV-4) nastąpiła na podstawie jej właściwości immunogennych, które stanowią pośredni wskaźnik skuteczności. W badaniach wykazano co najmniej równorzędną immunogenność antygenów szczepionkowych wobec poszczególnych szczepów wirusów grypy wchodzących w skład szczepionki. Ze względu na dużą zmienność wirusów grypy, skuteczność szczepionek przeciwko tej chorobie zależy głównie od dobrego dopasowania szczepów zawartych w szczepionce do krążących w populacji w danym sezonie epidemicznym. Pod względem ochrony przed zachorowaniem na grypę potwierdzoną wirusologicznie skuteczność szczepionki 3-walentnej (IIV-3) w zależności od sezonu szacuje się na około 70–90%. Zgodnie z wynikami przeglądu Cochrane Collaboration skuteczność IIV-3 w zapobieganiu zachorowaniu na grypę potwierdzoną wirusologicznie wynosi około 60% (95% CI: 53–66; RR: 0,38 [95% CI: 0,33–0,44]) i może być większa w zapobieganiu hospitalizacjom oraz zgonom, gdyż szczepionka skuteczniej łagodzi przebieg grypy niż jej zapobiega. W badaniu przeprowadzonym w sezonie epidemicznym 2013/2014 wśród pacjentów hospitalizowanych z powodu grypy potwierdzonej laboratoryjnie wykazano, że szczepienie w istotny sposób zmniejszało ryzyko zgonu z powodu grypy – u osób w wieku 18–49 lat o 79% (iloraz szans skorygowany o znane czynniki zakłócające [aOR] 0,21 [95% CI: 0,05–0,97]), w wieku 50–64 lat o 52% (aOR: 0,48 [95% CI: 0,24–0,97]), a u osób w wieku ≥65 lat o 61% (aOR: 0,39 [95% CI: 0,17–0,66]). Szczepienie zmniejszało też ryzyko leczenia na oddziale intensywnej terapii o 37% (aOR: 0,63 [95% CI: 0,42–0,93]) u chorych w wieku 18–49 lat oraz o 37% (aOR: 0,63 [95% CI: 0,48–0,81) u chorych w wieku ≥65 lat.

Biorąc pod uwagę chorobowość i umieralność z powodu grypy wywołanej przez wirusa typu B, spodziewana skuteczność IIV-4 powinna być o około 10–20% większa niż skuteczność IIV-3, co wynika z uwzględnienia drugiej linii wirusa grypy typu B. Obliczenia uwzględniające teoretyczne pokrycie szczepów wskazują, że z punktu widzenia zdrowia publicznego w Unii Europejskiej, dzięki zastosowaniu IIV-4 w miejsce IIV-3 w ciągu dekady można byłoby uniknąć dodatkowo do 1,6 miliona zachorowań na grypę, 37 300 hospitalizacji oraz 14 800 zgonów.

W najnowszym wieloośrodkowym badaniu klinicznym z randomizacją przeprowadzonym u dzieci w wieku 6–35 miesięcy (n = 5437), które nie były wcześniej szczepione przeciwko grypie, zaobserwowano, że w porównaniu z placebo 2 dawki IIV-4 podane w odstępie 28 dni zmniejszyły o ponad połowę ryzyko zachorowania na grypę potwierdzoną laboratoryjnie (9,8% vs 4,7%; skuteczność szczepienia [RRR]: 52% [95% CI: 40,4–61,7]).