Czy szczepienie przeciwko poliomyelitis w 6. roku życia można przeprowadzić szczepionką inaktywowaną (IPV), a nie doustną? Rodzice często proszą o podanie IPV, ponieważ obawiają się objawów niepożądanych związanych z „żywą” szczepionką.
W obecnej sytuacji epidemiologicznej w Europie nie ma przeciwwskazań do szczepienia przeciw poliomyelitis wyłącznie szczepionką inaktywowaną. W 2002 roku Europa została uznana ze region wolny od zachorowań wywołanych dzikim wirusem polio. Obecnie poliomyelitis występuje endemicznie w 3 krajach: Nigerii, Afganistanie i Pakistanie.
W roku 2013 poza wymienionymi trzema krajami przypadki choroby, jako przypadki importowane, odnotowano w Somalii i Kenii (p. Nowe zachorowania na polio w Afryce – przyp. red.).
W Europie odchodzi się od szczepienia preparatem doustnym, zawierającym żywe wirusy (OPV). Ten sposób wakcynacji w bardzo rzadkich przypadkach może się stać źródłem szczepionkowego wirusa poliomyelitis (vaccine-derived polioviruses – VDPV), który uległ mutacji i może być przyczyną porażenia wiotkiego wywołanego wirusem szczepionkowym (vaccine-associated paralytic poliomyelitis – VAPP). Przypadki krążenia VDPV są niezwykle rzadkie (w latach 2000–2011, kiedy podano ponad 10 mln dawek doustnej szczepionki, wirus ten wywołał 580 zachorowań, a na świecie zarejestrowano łącznie 20 ognisk epidemicznych, głównie w Afryce).
Aby zobrazować, jak wyglądają obecnie szczepienia przeciw poliomyelitis w Europie, warto przeanalizować programy szczepień w wybranych krajach. W Bułgarii stosuje się tylko szczepionkę IPV (od 2010 r. w postaci preparatu wysoce skojarzonego DTPa-IPV-Hib), w Chorwacji od 2008 roku tylko IPV (całkowita rezygnacja z OPV), w Słowenii od 2001 całkowita rezygnacja z OPV na rzecz IPV, na Łotwie i Litwie – tylko IPV. Doustną szczepionkę OPV znajdziemy w polskim oraz tureckim programie szczepień.
Nie ma więc powodów, aby odmawiać rodzicom prawa do zamiany szczepionki z „żywej” na inaktywowaną u dzieci w 6. roku życia. W takiej sytuacji preparat ten powinni jednak zakupić rodzice, gdyż obowiązujący Program Szczepień Ochronnych (PSO) przewiduje w tym wieku szczepionkę doustną. Jeżeli istnieją przeciwwskazania do podania OPV, IPV należy podać bezpłatnie.
Piśmiennictwo
1. Polio Global Eradication Initiative. www.polioeradication.org (cyt. 15.07.2013)
2. http://www.euvac.net/graphics/euvac/vaccination/vaccination.html (cyt. 15.07.2013)
3. Introduction of inactivated poliovirus vaccine into oral poliovirus vaccine-using countries.
Wkly Epidemiol. Rec., 2003; 78: 241–252
4. Imported Vaccine-Associated Paralytic Poliomyelitis – United States, 2005. MMWR,
2006; 55: 97–99
5. Paul E.I., Carneiro I.A.: Transmissibility and persistence of oral polio vaccine viruses:
implications for the Global Poliomyelitis Eradication Initiative. Am. J. Epidemiol., 1999;
150: 1001–1021
6. Olen M.I., Sutter R.W., de Gourville E.M. i wsp.: Vaccine-derived polioviruses and the endgame strategy for global polio eradication. Annu. Rev. Microbiol., 2005; 59: 587–635
