3-miesięcznemu niemowlęciu z nawracającymi zakażeniami układu moczowego o etiologii Pseudomonas aeruginosa urolog zalecił podanie szczepionki przeciwko P. aeruginosa (Pseudovac). Dziecko ma obustronnie wyłonione moczowody z powodu wrodzonego wodonercza na tle wrodzonego zwężenia cewki moczowej i szyi pęcherza moczowego. Czy szczepionkę Pseudovac można podawać w gabinecie POZ? Jeśli tak, to czy można ją podać jednocześnie ze szczepionkami obowiązkowymi, zgodnie z PSO? Dziecko do tej pory otrzymało 1 dawkę szczepionki przeciwko WZW typu B oraz BCG. Jak praktycznie rozwiązać podawanie preparatu Pseudovac – cykl 1-4-6-8-10 dzień, jeśli termin podania szczepionki wypadnie w dzień wolny od pracy?
Zgodnie z informacjami zamieszczonymi w Charakterystyce Produktu Leczniczego Pseudovac szczepionka „jest zalecana w stanach zagrożenia zakażeniem i posocznicą wywołaną przez Pseudomonas aeruginosa ze szczególnym uwzględnieniem pacjentów z rozległymi oparzeniami”. Według producenta można ją podawać „zarówno profilaktycznie, jak i leczniczo w zakażeniach Pseudomonas aeruginosa, w celu poprawy swoistej odporności i zmniejszenia ryzyka wystąpienia bakteriemii i posocznicy”. Preparat przeznaczony jest do stosowania u dorosłych i u dzieci, bez określenia przedziału wiekowego.
Doświadczenia dotyczące stosowania tej szczepionki są jednak bardzo ograniczone i trudno znaleźć publikacje potwierdzające bezpieczeństwo i skuteczność tego preparatu. Nie ma żadnych wiarygodnych dowodów na skuteczność tej szczepionki w profilaktyce lub leczeniu zakażeń układu moczowego. Te wszystkie informacje należy przekazać rodzicom dziecka przed ewentualnym rozpoczęciem szczepienia. Ponadto należy uświadomić rodzicom, iż schemat szczepienia oraz zalecane objętości, przy małej masie mięśniowej 3-miesięcznego dziecka, mogą znacznie utrudnić zrealizowanie zalecanego przez producenta schematu oraz spowodować odczyny miejscowe. Warto więc skonsultować się z urologiem w celu ponownego przeanalizowania zaleceń specjalisty.
Jeżeli, mimo uzyskania tych wszystkich informacji, zarówno urolog, jak i rodzice nadal będą zdecydowani na podjęcie próby szczepienia preparatem Pseudovac, to z całą pewnością nie może to wpłynąć na opóźnianie obowiązkowych szczepień, co i tak ma już miejsce u tego pacjenta. Nie są dostępne badania oceniające podawanie szczepionki Pseudovac z innymi szczepionkami podczas tej samej wizyty. Jest to jednak szczepionka „nieżywa”, w związku z tym – stosując ogólne zasady – odstęp pomiędzy tym preparatem a każdą inną szczepionką jest dowolny. Należy jednak przestrzegać zasady unikania podawania kolejnych szczepionek w okresie największego ryzyka wystąpienia odczynów poszczepiennych, co w przypadku preparatu Pseudovac, o którym wiemy bardzo niewiele, jest szczególnie istotne.
Zalecany przez producenta schemat szczepienia jest rzeczywiście trudny do zrealizowania w POZ. Przy wybraniu optymalnego dnia tygodnia do rozpoczęcia schematu (np. w piątek) przesunięciu ulegnie tylko podanie ostatniej dawki. Prawdopodobnie nie będzie to miało istotnego wpływu na skuteczność szczepienia, zwłaszcza, że producent dopuszcza opóźnianie dawek (np. w sytuacji nasilonych odczynów miejscowych).
Podsumowując:
- nie opublikowano wiarygodnych badań dotyczących skuteczności szczepionki Pseudovac w zapobieganiu i leczeniu zakażeń układu moczowego wywołanych przez Pseudomonas aeruginosa (opublikowano opis jednego przypadku);
- brakuje danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania tej szczepionki u dzieci;
- ewentualne zastosowanie preparatu Pseudovac nie może wpływać na opóźnienie realizacji PSO, zgodnie z którym podajemy dziecku przebadane preparaty, chroniące przed poważnymi zakażeniami, o udowodnionej skuteczności i znanym profilu bezpieczeństwa.
Piśmiennictwo:
1. Charakterystyka Produktu Leczniczego Pseudovac. Instytut Biotechnologii Surowic i Szczepionek BIOMED.
2. Jobs K. i wsp.: Przeszczepianie nerek u dzieci z poważnymi wadami dolnego odcinka dróg moczowych – wstępne doświadczenia własne. Nefrol. Dial. Pol., 2006; 10: 42–45
