Jakie szczepionki przeciwko rotawirusom są dostępne w Polsce i czym się różnią?

Dostępne są 2 szczepionki przeciwko rotawirusom do podawania doustnego (p.o.), zawierające „żywe”, zdolne do replikacji wirusy:

• Rotarix – zawiera atenuowany szczep ludzkiego rotawirusa RIX4414, należący do typu G1P[8], który najczęściej wywołuje zakażenia u dzieci. Dzięki białku P[8], które występuje również w 3 innych najczęstszych typach rotawirusa (G3P[8], G4P[8], G9P[8]), oraz odporności krzyżowej z typem G2P[4] jeden szczep zapewnia szerokie spektrum ochrony (p. Która szczepionka przeciwko rotawirusom jest skuteczniejsza? – przyp. red.). Szczepionka jest przeznaczona do podawania młodym niemowlętom w 2 dawkach w odstępie co najmniej 4 tygodni. Od końca 2010 roku szczepionka jest dostarczana w postaci aplikatora doustnego (przypominającego małą strzykawkę) zawierającego 1,5 ml zawiesiny gotowej do podania p.o. (poprzednio zawiesinę trzeba było najpierw przygotować z liofilizatu). Szczep RIX4414 bardzo dobrze namnaża się w przewodzie pokarmowym i w większym stopniu niż rotawirus WC3 zawarty w szczepionce Rotateq jest wydalany w stolcu (p. Czy niemowlę przyjęte do szpitala w krótkim czasie po szczepieniu przeciwko rotawirusom należy izolować w związku z możliwym wydalaniem wirusa w stolcu? – przyp. red.), zwłaszcza po pierwszej dawce.
• Rotateq – zawiera 5 zmodyfikowanych szczepów rotawirusa cieląt WC3, do których wprowadzono gen z rotawirusa człowieka odpowiedzialny za ekspresję odpowiedniego białka powierzchniowego determinującego typ serologiczny lub genotyp – G1, G2, G3, G4 i P[8]. Dzięki temu uzyskano 5 szczepów przypominających rotawirusy ludzkie należące do najczęstszych typów serologicznych, co zapewnia szerokie spektrum ochrony. Szczepionka jest także przeznaczona do podawania młodym niemowlętom, ale w 3 dawkach w odstępie co najmniej 4 tygodni. Jest dostarczana w postaci gotowej do podania (2 ml płynu w plastikowej tubce). Szczep WC3 słabiej niż RIX4414 namnaża się w przewodzie pokarmowym i w dużo mniejszym stopniu jest wydalany w stolcu (p. Czy niemowlę przyjęte do szpitala w krótkim czasie po szczepieniu przeciwko rotawirusom należy izolować w związku z możliwym wydalaniem wirusa w stolcu? – przyp. red.).

W obu szczepionkach w celu stabilizacji gotowej zawiesiny znajduje się duże stężenie sacharozy (ok. 50%), obie są więc słodkie. W badaniach klinicznych z randomizację i placebo udowodniono, że 1–2 ml roztworu sacharozy o takim stężeniu po podaniu doustnym u noworodków i niemowląt zmniejsza odczuwanie bólu podczas drobnych zabiegów (m.in. szczepienia). Zgodnie z aktualnymi zaleceniami dotyczącymi profilaktyki bólu i stresu podczas szczepienia, w przypadku niemowląt uodparnianych przeciwko rotawirusom (RV) szczepionki te można dodatkowo wykorzystać jako interwencję przeciwbólową przed podaniem szczepionek we wstrzyknięciach.