Mężczyzna w wieku 45 lat, dializowany z powodu przewlekłej choroby nerek (PChN). Nefrolog zalecił szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby (WZW) typu B (3 dawki, każda po 2 × 20 µg w schemacie 0, 1, 6 mies.). Pacjent zmienił lekarza rodzinnego. W poprzedniej przychodni, 2 miesiące temu, otrzymał już pierwszą dawkę szczepionki, ale tylko 20 µg zamiast zalecanych 40 µg. Co zrobić w takiej sytuacji?
Chorzy na PChN są w sposób szczególny narażeni na zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B (HBV), co spowodowane jest częstymi dializami, hospitalizacjami oraz zabiegami z przerwaniem ciągłości tkanek. Wiadomo również, że chorzy na PChN słabiej odpowiadają na szczepienia niż osoby zdrowe i po podaniu 3 dawek szczepionki przeciwko WZW typu B około 30–50% z nich nie wytworzy przeciwciał anty-HBs. W związku z tym zaleca się, aby u chorych na PChN stosować podwójną dawkę szczepionki (najlepiej w pojedynczym wstrzyknięciu), ale również w rozszerzonym schemacie obejmującym podanie 4 dawek szczepionki w schemacie 0, 1, 2, 6 miesięcy dla preparatu Engerix B lub 0, 1, 2, 12 miesięcy dla preparatu Euvax B.
W opisanej sytuacji optymalnie należy kontynuować szczepienia w schemacie 0, 1, 2, 6 miesięcy preparatem Engerix B (aby jak najszybciej zakończyć schemat szczepienia ze względu na toczące się już dializy), uznając podaną dawkę szczepionki jako tzw. termin zero. W kolejnych terminach należy podać szczepionkę w dawce podwójnej (2 × 20 µg).
U chorych na PChN należy monitorować odpowiedź poszczepienną. Stężenie przeciwciał należy ocenić 1–2 miesięcy po podaniu ostatniej dawki szczepionki w schemacie. W przypadku braku optymalnej odpowiedzi immunologicznej po całej serii szczepień (stężenie przeciwciał anty-HBs <10 mU/ml) zaleca się powtórzyć cały cykl od początku. Należy podkreślić, że ocena stężenia przeciwciał anty-HBs u osób dializowanych jest refundowana.
Piśmiennictwo:
1. Jakubowska A., Matkowska-Kocjan A., Rymer W.: Szczepienie chorych na choroby układu moczowego. Cz. 1: Pacjenci z przewlekłą chorobą nerek i po przeszczepieniu nerki. Med. Prakt. Szczepienia, 2020; 1: 41–482. Charakterystyka Produktu Leczniczego Engerix B
3. Charakterystyka Produktu Leczniczego Euvax B
4. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 28 października 2021 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2022. Dz. U. Ministra Zdrowia, poz. 85