Małe stężenie anty-HBs u kompletnie szczepionej żony nosiciela HBV

Pacjentka otrzymała kilka lat temu 3 dawki szczepionki przeciwko WZW typu B w schemacie 0, 1, 6 miesięcy. Jej mąż jest nosicielem wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV). Kobieta samodzielnie wykonała oznaczenie stężenia anty-HBs, wynik: <10 mIU/ml. Czy ze względu na kontakt domowy z nosicielem wskazane jest podanie dawki przypominającej lub powtórzenie szczepienia?

Za pacjentów skutecznie uodpornionych przeciwko WZW typu B uważa się osoby, które otrzymały kompletny cykl szczepienia oraz odpowiedziały na nie wytworzeniem swoistych przeciwciał, przez co rozumiemy ochronne stężenie anty-HBs w surowicy (≥10 mIU/ml) 1–2 miesięcy po szczepieniu podstawowym lub dawce przypominającej. Niestety, w opisanym przypadku oznaczenie wykonano znacznie później, zatem nie wiemy, czy żona pacjenta odpowiedziała prawidłowo na szczepienie, a następnie stężenie przeciwciał obniżyło się (co jest naturalnym zjawiskiem), czy też nie odpowiedziała. Nie wiemy też nic na temat stanu jej zdrowia (np. obecność chorób przewlekłych, niedoboru odporności). Zdrowe osoby odpowiadają na szczepienie w odsetku przekraczającym 95%, zatem nie uważa się za konieczne rutynowe oznaczanie przeciwciał anty-HBs. Z kolei dzieci chore na celiakię, pacjenci starsi i przewlekle chorzy, jak też osoby otyłe i palacze tytoniu, odpowiadają słabiej oraz w mniejszym odsetku. Polska Grupa Ekspertów HBV zaleca kontrolę uodpornienia osób z bliskiego otoczenia zakażonych HBV oraz podanie dawki przypominającej szczepionki w razie zbyt małego stężenia swoistych przeciwciał.

Wiemy, że żona nosiciela HBs należy do grupy szczególnie narażonej na zakażenie HBV (choroba przenosi się drogą kontaktów seksualnych). Jest zastanawiające, że pomimo narażenia ma tak małe stężenie przeciwciał – być może również została zakażona HBV. Wykonany wynik z pewnością wprawił ją w niepokój, dlatego uważam, że powinna mieć wykonane badania w kierunku zakażenia HBV (antygen HBs, anty-HBc). Jeżeli wyniki tych badań będą ujemne (wykluczą zakażenie HBV), kobiecie należy podać dawkę przypominającą szczepionki i po 1–2 miesiącach należy oznaczyć stężenie anty-HBs. Wartość ≥10 mIU/ml potwierdza wytworzenie odporności. Jeżeli nie wytworzy przeciwciał w takim stężeniu, należy kontynuować ponowne szczepienie podstawowe, tzn. podać drugą i trzecią dawkę, i powtórnie oznaczyć stężenie anty-HBs miesiąc po podaniu ostatniej dawki szczepionki. Osoby, u których po powtórnej pełnej rewakcynacji nie stwierdzono ochronnego stężenia anty-HBs, należy traktować jako nieuodpornione.