medycyna praktyczna dla lekarzy
medycyna praktyczna dla lekarzy
Rok 2009 był w Polsce już drugim z kolei, w którym bardzo nasiliła się aktywność ruchów antyszczepionkowych. Oprócz tradycyjnych już argumentów dotyczących związku szczepień z autyzmem, szkodliwości tiomersalu zawartego w szczepionkach, czy domniemanego wpływu zwiększającej się liczby szczepień na występowanie chorób o podłożu autoimmunizacyjnym, pojawił się problem szczepień przeciwko grypie pandemicznej.
W 2009 roku Komitet ds. Żywienia Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition – ESPGHAN) opublikował stanowisko dotyczące karmienia piersią.
Za najważniejsze wydarzenie w dziedzinie mikrobiologii klinicznej i leczenia zakażeń u dzieci w 2009 roku należy niewątpliwie uznać wystąpienie pandemii grypy wywołanej przez nowy wariant wirusa A/H1N1 (A/H1Nv), która stanowi ogromne wyzwanie zarówno dla naukowców, jak i lekarzy, ale także dla instytucji rządowych odpowiedzialnych za zdrowie publiczne.
Coraz więcej danych wskazuje, że SIDS dotyczy niemowląt o niekorzystnym potencjale biologicznym i genetycznym, podatnych na działanie czynników środowiskowych.
Uzyskano znaczne zmniejszenie częstości występowania SIDS dzięki układaniu dzieci do snu na plecach, eliminacji ekspozycji na dym tytoniowy oraz zapobieganiu przegrzaniu niemowlęcia.
Dalsze zmniejszenie częstości nagłych zgonów można uzyskać, zapobiegając nakrywaniu głowy niemowlęcia w trakcie snu (np. przez układanie w śpiworku, niezakładanie czapek) oraz zalecając, aby dziecko nie spało w jednym łóżku razem z matką.
Mniejsze spożycie ryb wiąże się z częstszym występowaniem demencji.
Spożywanie LC PUFA korzystnie wpływa na rozwój poznawczy, rozwój narządu wzroku, koordynację wzrokowo-ruchową, współczynnik inteligencji, ryzyko alergii i ciśnienie tętnicze.
Zaleca się wzbogacanie w LC PUFA diety kobiet w ciąży, noworodków urodzonych przedwcześnie i niemowląt.
Nie ma dowodów, że opóźnianie wprowadzenia pokarmów uzupełniających zmniejsza ryzyko rozwoju choroby atopowej.
WHO ogłosiła ostatni, 6. stopień alertu epidemicznego, czyli pandemię. Przyczyną tej decyzji jest występowanie zakażeń nowym wirusem grypy w ponad 70 krajach i stale zwiększająca się liczba zachorowań.
Nowy wirus A H1N1 zawiera geny wirusów ptaków oraz świń i przenosi się między ludźmi.
W zdecydowanej większości przypadków wywołuje chorobę o łagodnym przebiegu, z objawami głównie ze strony układu oddechowego.
Szczepionki przeciwko grypie sezonowej są w przypadku nowego wirusa A H1N1 nieskuteczne. Wirus jest wrażliwy na inhibitory neuraminidazy.
Ciężkość zakażenia pneumokokowego zależy od serotypu; najbardziej zjadliwe są 7F, 23F i 3.
Cefuroksym jest skuteczniejszy niż penicylina w leczeniu paciorkowcowego zapalenia skóry okolicy odbytu.
Acyklowir jest bezpieczny i skuteczny w profilaktyce poekspozycyjnej po kontakcie z osobami zakażonymi wirusem ospy wietrznej i półpaśca.
Impedancja przełykowa charakteryzuje się największą czułością w diagnostyce refluksu żołądkowo-przełykowego u dzieci, znacznie przekraczającą czułość 24-godzinnej pH-metrii.
U niemowląt i młodszych dzieci badanie endoskopowe jest mało czułe w rozpoznawaniu choroby refluksowej przełyku.
Amitryptylina może stanowić obiecującą opcję terapeutyczną w przewlekłych czynnościowych zespołach bólowych, takich jak zespół nadwrażliwego jelita.
W kolejnym badaniu suplementacja kwasem askorbinowym i tokoferolem nie wpływa na niealkoholową chorobę stłuszczeniową wątroby u dzieci.
W badaniach epidemiologicznych stwierdzono, że co najmniej jeden problem z obszaru zdrowia psychicznego przejawiało 14,5% dzieci i młodzieży. U dużego odsetka dzieci z ADHD obserwuje się zaburzenia snu: trudności w zasypianiu, przesunięcie i opóźnienie faz snu oraz senność w ciągu dnia. W leczeniu depresji u dzieci i młodzieży kombinacja terapii behawioralno-poznawczej i leków jest skuteczniejsza od samej farmakoterapii. Podstawową metodą leczenia jadłowstrętu psychicznego jest realimentacja, a następnie psychoterapia.
Szczepienia dzieci chorych na astmę przeciwko grypie nie zmniejszają częstości zaostrzeń choroby wywołanych zakażeniem wirusem grypy.
Skumulowana dawka wGKS koreluje ze zmniejszeniem gęstości mineralnej kości, nie prowadzi jednak do osteopenii.
U dzieci z zaostrzeniem astmy, które nie wymaga hospitalizacji, 3-dniowa kuracja GKS p.o. jest równie skuteczna jak kuracja 5-dniowa.
Stosowanie fizykoterapii klatki piersiowej u dzieci z zapaleniem płuc prowadziło do dłuższego utrzymywania się kaszlu i zmian osłuchowych.
Doustne podawanie PTC124 poprawiało nabłonkowy transport jonów chlorkowych u chorych na mukowiscydozę z mutacją typu "stop-kodon".
Antybiotykoterapia w ostrym zapaleniu ucha jest najbardziej wskazana u dzieci <2. roku życia z obustronnymi zmianami lub wyciekiem z ucha.
Adenotonsylektomia znacząco i długotrwale zmniejsza nasilenie zespołu bezdechów w czasie snu.
U wielu dzieci z przewlekłym zapaleniem zatok po adenoidektomii obserwuje się istotne zmniejszenie lub ustąpienie dolegliwości i objawów.
Przesiewowe badania słuchu u noworodków pozwalają na wczesne rozpoczęcie leczenia, co z kolei często umożliwia normalny rozwój i edukację.
Autor przedstawia wybrane doniesienia dotyczące m.in.: anafilaksji, astmy, alergicznego nieżytu nosa, atopowego zapalenia skóry, immunoterapii alergenowej i leków przeciwhistaminowych.
Należy rozważyć wprowadzenie badania przesiewowego w kierunku dyslipidemii u wszystkich dzieci w wieku >=10 lat.
U części dzieci z idiopatycznym niskim wzrostem leczenie rGH może wpłynąć korzystnie na ich wzrost ostateczny.
Leczenie rekombinowanym ludzkim IGF1 jest wskazane u dzieci niskorosłych z ciężkim, pierwotnym niedoborem IGF1 oraz u dzieci z niedoborem hormonu wzrostu, u których pojawiły się przeciwciała przeciwko podawanemu hormonowi.
"Fałszywie dodatnie" wyniki testu przesiewowego w kierunku hipotyreozy należy uznać za marker dużego ryzyka subklinicznej niedoczynności tarczycy w późniejszym życiu.
Największy wpływ na wzrost ostateczny u dziewcząt z centralnym przedwczesnym dojrzewaniem leczonych analogiem GnRH ma wczesne rozpoczęcie leczenia.
Na podstawie metaanalizy nie udało się ustalić optymalnego postępowania w przypadkach odpływu pęcherzowo-moczowodowego.
Nie jest właściwe nazbyt "liberalne" odstępowanie od standardów diagnostyki i leczenia zakażenia układu moczowego.
Wykazano, że wczesne rozpoczęcie terapii hormonem wzrostu u dzieci z przewlekłą chorobą nerek w okresie leczenia zachowawczego zwiększa docelową efektywność tej terapii.
Przybywa dowodów wskazujących na skuteczność ondansetronu w leczeniu wymiotów w przebiegu ostrego nieżytu żołądkowo-jelitowego. Karmienie piersią korzystnie wpływa na rozwój intelektualny dziecka do 6,5. roku życia. Według zarówno Komitetu Żywienia ESPGHAN, jak i AAP unikanie lub odraczanie wprowadzania potencjalnie uczulających pokarmów, takich jak ryby i jaja, nie zmniejsza częstości alergii zarówno u niemowląt z grupy ryzyka wystąpienia alergii, jak i u nieobciążonych takim ryzykiem. U nastolatków, które codziennie jedzą śniadanie, w porównaniu z tymi, które w ogóle nie spożywają śniadania lub robią to nieregularnie, stwierdzono znamiennie mniejszy wskaźnik masy ciała. Wyniki badania z randomizacją dowodzą, że możliwe jest odczulanie małymi dawkami białka mleka krowiego u dzieci z IgE-zależną alergią na białko mleka krowiego z ciężkimi reakcjami alergicznymi. Zgodnie z fińskimi badaniami stwierdzenie obecności przeciwciał antyendomyzjalnych bez zaniku kosmków jelitowych stanowi spektrum genetycznej nietolerancji glutenu i powinno być wskazaniem do leczenia dietetycznego.
Zmodyfikowano Program Szczepień Ochronnych w Polsce, wprowadzając w grupach ryzyka bezpłatne szczepienia przeciwko Streptococcus pneumoniae oraz ospie wietrznej, a do szczepień zalecanych – szczepienie przeciwko ludzkiemu wirusowi brodawczaka. Szczepienie zdrowych dzieci w wieku 11–15 lat preparatem Engerix w dwóch dawkach po 20 µg wywoływało taką samą ochronę, jak szczepienie trzema dawkami po 10 µg.
Wykazano, że w profilaktyce wirusowego zapalenia wątroby typu A podanie szczepionki jest równie skuteczne jak immunoglobuliny domięśniowej, nawet gdy ma to miejsce w drugim tygodniu po ekspozycji.
Istotny argument przeciw leczeniu antybiotykami stanowi możliwość wystąpienia działań niepożądanych, przede wszystkim reakcji nadwrażliwości i biegunki poantybiotykowej, a także ryzyko selekcji bakterii opornych na antybiotyki. Zgodnie z aktualnym stanowiskiem WHO, każde dziecko w wieku przedszkolnym może przechodzić rocznie około 8–10 epizodów ostrej infekcji układu oddechowego, co oznacza, że w niektórych okresach roku mogą wystąpić 2–3 infekcje miesięcznie. Większość z nich jest wywołana przez wirusy. Ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nakłada na wszystkich lekarzy obowiązek kierowania się racjonalnymi przesłankami w podejmowaniu decyzji o leczeniu antybiotykami.
Dokonuje się szybki postęp szczególnie w dziedzinie diagnostyki wrodzonej wady serca oraz nowoczesnych metod leczenia, również w warunkach wewnątrzmacicznych.
Opublikowano nowe rekomendacje dotyczące profilaktyki infekcyjnego zapalenia wsierdzia, które w znacznym stopniu ograniczają wskazania do profilaktycznego podania antybiotyku.
Należy zwracać szczególną uwagę na proces przekazywania pacjenta z wadą serca pod opiekę kardiologa zajmującego się dorosłymi.
Wczesną intubację wcześniaka i podanie surfaktantu, a następnie wentylację w systemie nCPAP uważa się za postępowanie bezpieczne i skuteczne.
Zaleca się podanie kobiecie w ciąży przed zagrażającym porodem przedwczesnym 2 dawek 12 mg betametazonu w odstępie 24 godzin. Działanie ochronne rozpoczyna się po 24 godzinach od podania drugiej dawki i utrzymuje się przez tydzień.
Leczenie hipotensji u noworodków należy rozpocząć dopiero wtedy, gdy towarzyszą jej objawy zmniejszonej perfuzji.
Utrzymywanie wysycenia hemoglobiny tlenem <95% i zapobieganie wahaniom tego parametru zmniejsza ryzyko ROP i BPD.
Szczepionka przeciwko grypie skutecznie zapobiega zachorowaniom na tę chorobę u dzieci po ukończeniu 2. roku życia, nie udowodniono jednak jej skuteczności u młodszych dzieci.
Odkrycie bardzo konserwatywnego filogenetycznie białka M2 daje nadzieje na stworzenie uniwersalnej szczepionki przeciwko grypie.
Optymalnym okresem do szczepienia dziewcząt przeciwko HPV jest wiek 11–12 lat, a zatem przed okresem aktywności seksualnej.
Szczepionka przeciw rotawirusom jest bezpieczna i skuteczna u dzieci urodzonych przedwcześnie.
Powszechne szczepienie przeciwko pneumokokom spowodowało zmianę serotypów pneumokoków wywołujących zakażenia, może także prowadzić do zmiany profilu antybiotykooporności.
Autyzm i zespół Aspergera należy rozpoznać w ciągu pierwszych dwóch lat życia dziecka. Wcześnie rozpoczęta intensywna terapia daje szanse na poprawę funkcjonowania dziecka. Rysperydon jest pomocnym lekiem w opiece nad dziećmi z autyzmem.
