Brak zgody rodziców na szczepienie niemowlęcia preparatem typu „5 w 1"

28.12.2022
dr n. med. Ilona Małecka
Katedra i Zakład Profilaktyki Zdrowotnej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu
Oddział Obserwacyjno-Zakaźny Specjalistycznego ZOZ nad Matką i Dzieckiem w Poznaniu

3-miesięczne niemowlę w trakcie diagnostyki z powodu zaburzeń napięcia mięśniowego. Neurolog zalecił szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi preparatem bezkomórkowym (DTaP), a rodzice boją się szczepionek wieloskładnikowych i wolą szczepić „zwykłym” DTwP. Czy należy odmówić podania DTwP i przekonać rodziców do szczepionki wysoce skojarzonej typu „5 w 1”?

Zgodnie z obowiązującym w Polsce PSO szczepionkę DTaP stosuje się w ramach powszechnych szczepień u wcześniaków i dzieci z trwałymi przeciwwskazaniami do podania DTwP. Zaleca się ją także dzieciom z chorobami układu nerwowego. Od kilku lat dostęp do szczepionek typu DTaP jest ograniczony, a szczepienia w opisanych grupach realizuje się z użyciem szczepionek wysoce skojarzonych typu „5 w 1” (DTaP-IPV-Hib). W opisanej sytuacji lekarz powinien przede wszystkim ustalić, dlaczego rodzice obawiają się szczepienia preparatami wysoce skojarzonymi. Pozwoli to w trakcie spokojnej i merytorycznej rozmowy wyjaśnić wszystkie wątpliwości, a także przedstawić podstawowe informacje dotyczące przede wszystkim profilu bezpieczeństwa (tego najczęściej obawiają się rodzice). Niestety nieustanne powielanie nieprawdziwych informacji, głównie w internecie, sprawia, że część rodziców nadal postrzega szczepionki wysoce skojarzone jako bardziej obciążające układ odpornościowy dziecka. Jednak wiele dostępnych danych naukowych nie potwierdza hipotezy o tzw. przeciążeniu układu odpornościowego, a nawet jednoznacznie odrzuca taki związek przyczynowy (p. także Czy szczepienia mogą „przeciążyć” układ immunologiczny małego dziecka? – przyp. red.). Warto również dodać, że w licznych badaniach potwierdzono korzystniejszy profil bezpieczeństwa szczepionek DTaP, także w postaci wysoce skojarzonej, niż DTwP. Zmieniając DTwP na DTaP, można istotnie zmniejszyć ryzyko NOP, (np. gorączki i drgawek gorączkowych), a także związanej z nimi ewentualnej hospitalizacji.

Oczywiście brak zgody rodziców na realizację szczepień przy użyciu szczepionki DTaP-IPV-Hib nie powinien zamykać dziecku drogi do uodpornienia przeciwko krztuścowi. W opisanej sytuacji nie ma bowiem bezwzględnych przeciwwskazań do podania DTwP. Zamiana preparatu DTwP na DTaP-IPV-Hib ma na celu zmniejszenie ryzyka potencjalnych NOP. Należy więc wyjaśnić rodzicom, że zastosowanie DTwP wiąże się z większym ryzykiem gorączki lub drgawek gorączkowych (p. Czy wystąpienie drgawek gorączkowych po szczepieniu jest przeciwwskazaniem do podania kolejnych dawek szczepionki?Po podaniu których szczepionek można się spodziewać wystąpienia NOP w postaci drgawek gorączkowych u dzieci? – przyp. red.), ale jednocześnie zapewnić ich, iż szczepienie jest skutecznym sposobem zapobiegania zachorowaniom na krztusiec, który może mieć ciężki przebieg, zwłaszcza u niemowląt.

Piśmiennictwo:

1. Stratton K., Wilson Ch.B., McCormick M.C. (red.), Immunization Safety Review Committee, Board on Health Promotion and Disease Prevention: Immunization safety review multiple immunizations and immune dysfunction. Institute of Medicine of the National Academy of Sciences, 2002. www.nap.edu/catalog/10306.html
2. Offit P.A., Quarles J., Gerber M.A. i wsp.: Addressing parents’ concerns: do multiple vaccines overwhelm or weaken the infant’s immune system? Pediatrics, 2002; 109: 124–129
3. Destefano F., Offit P., Fisher A.: Vaccine safety. (W:) Plotkin A.S., Orenstein A.W., Offit A.P. (red.): Vaccines. Wyd. 7, Elsevier, 2018: 1584–1600
4. Le Saux N., Barrowman N.J., Moore D.L. i wsp.: Decrease in hospital admissions for febrile seizures and reports of hypotonic-hyporesponsive episodes presenting to hospital emergency departments since switching to acellular pertussis vaccine in Canada: a report from IMPACT. Pediatrics, 2003; 112 (5): e348. doi: 10.1542/peds.112.5.e348
5. WHO: Observed rate of vaccine reactions diphtheria, pertussis, tetanus vaccines. www.who.int/vaccine_safety/initiative/tools/DTP_vaccine_rates_information_sheet.pdf (dostęp: 23.10.2022)
6. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 28 października 2021 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2022. Dz. U. MZ, poz. 85
Zobacz także
Wybrane treści dla pacjenta
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Południowej
  • Łojotokowe zapalenie skóry u dzieci (wyprysk łojotokowy)
  • Zaburzenia lękowe u dzieci i młodzieży
  • Szczepienia przed wyjazdem na Karaiby (Wyspy Karaibskie)
  • Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD)
  • Szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce
  • Kłębuszkowe zapalenie nerek u dzieci
  • Alergiczny wyprysk kontaktowy u dzieci
  • Opryszczka u dzieci
  • Odwarstwienie siatkówki u dzieci

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań