Ile dawek szczepionki przeciwko różyczce powinna otrzymać dorosła kobieta, u której nie stwierdzono przeciwciał IgG przeciwko różyczce? Czy stosujemy szczepionkę skojarzoną przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR)?
W pytaniu nie uwzględniono informacji na temat przebytych szczepień. Rozpoznanie różyczki na podstawie objawów klinicznych nie jest wiarygodne, dlatego nie należy go uwzględniać w ocenie stanu odporności wobec tej choroby. Nie zaleca się oznaczania przeciwciał przeciwko różyczce we krwi u osób, które posiadają dokument potwierdzający podanie 1 dawki szczepionki lub inny dowód potwierdzający odporność. Dobrym przykładem są zalecenia amerykańskiego Komitetu Doradczego ds. Szczepień Ochronnych (ACIP) dotyczące szczepienia pracowników placówek opieki zdrowotnej (Szczepienia dla personelu placówek opieki zdrowotnej – cz. 2.). Jeżeli podano co najmniej 1 dawkę szczepionki zawierającej wirusa różyczki, a wynik oznaczenia przeciwciał jest ujemny lub wątpliwy, nie zaleca się podawania dodatkowej dawki szczepionki MMR w celu profilaktyki różyczki. Osobę taką należy uznać za uodpornioną.
Jeśli natomiast pytanie dotyczy kobiety planującej zajście w ciążę, pragmatycznie będzie uznać brak przeciwciał IgG za brak odporności. Trudno przekonywać, że stężenie przeciwciał poszczepiennych zmniejsza się po 12–15 latach, chociaż amerykańskie dane nie wskazują zwiększenia zapadalności na różyczkę wśród zaszczepionych osób. Takie ryzyko istnieje w krajach z niedostatecznym odsetkiem zaszczepionej populacji przeciwko różyczce szczepionkami typu MMR (Grecja, Włochy). Według danych Państwowego Zakładu Higieny (PZH) z 2010 roku, w Polsce różyczkę (niestety niepotwierdzoną laboratoryjnie) często rozpoznaje się u osób, które otrzymały 1 dawkę szczepionki.
Zalecam podanie 1 dawki szczepionki skojarzonej przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR), która jest bezpieczna i charakteryzuje się dużą skutecznością w zapobieganiu zachorowaniom na różyczkę. Skuteczność szczepionki zawierającej szczep RA 27/3 w zapobieganiu klinicznie objawowej różyczce wynosi 95% (CI 85–99%) i >99% w zapobieganiu objawowej różyczce potwierdzonej laboratoryjnie. W Polsce monowalentna szczepionka przeciwko różyczce aktualnie nie jest dostępna.
Najczęstszym zdarzeniem niepożądanym po komponencie różyczki w szczepionce MMR jest przemijająca osutka, która zwykle występuje w ciągu 7-10 dni po szczepieniu i dotyczy około 5% szczepionych, lub przemijająca limfadenopatia, gorączka, ból gardła i ból głowy. Ze względu na teoretyczne ryzyko zakażenia płodu, kobietom poddawanym szczepieniu zaleca się unikanie zajścia w ciążę przez 28 dni po otrzymaniu szczepionki. Ciąża jest przeciwwskazaniem do szczepienia MMR, jednak przypadkowe podanie szczepionki kobiecie będącej w ciąży nie jest wskazaniem do jej przerwania. Ryzyko rozwoju poważnych wad u płodu wynikające z zaszczepienia matki szczepionką zawierającą antygen RA 27/3 ocenia się na 0–1,6%.
Piśmiennictwo:
1. A. Shefer, W. Atkinson, C. Friedman i wsp.: Immunization of health-care personnel. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices. Morb. Mort. Weekly Rep., 2011; 60 (RR-7): 1–45
