Senność i objawy infekcji dróg oddechowych u dziecka szczepionego przeciwko ospie wietrznej

Chłopiec 15-miesięczny otrzymał pierwszą dawkę szczepionki przeciwko ospie wietrznej (Varilrix). Po 6 dniach pojawił się katar i kaszel. W kolejnym dniu chłopiec był senny, apatyczny, po około 30 min bardzo spokojnej aktywności zasypiał ponownie, nie gorączkował. Mama zgłosiła się z dzieckiem do przychodni, w badaniu fizykalnym stwierdzono zaczerwienioną błonę śluzową gardła i błonę bębenkową jednego ucha, zlecono Zinnat, ibuprofen. Już w tym samym dniu wieczorem chłopiec czuł się lepiej. Po 2–3 kolejnych dniach pojawiło się na skórze kilka wykwitów ospopodobnych. Czy te objawy, szczególnie senność, nie stanowią przeciwwskazania do podania kolejnej dawki? Czy kolejną dawkę podać po 1 miesiącu, czy po 3 miesiącach?

Jest całkowicie zrozumiałe, że zdarzenia występujące po szczepieniu traktuje się jako niepożądany odczyn poszczepienny, jednak w tym przypadku powiązanie przyczynowe szczepienia z nieżytem nosa i kaszlem budzi pewne wątpliwości. Przede wszystkim z powodu obecnego sezonu infekcji dróg oddechowych. Nieżyt nosa wymieniono wśród zdarzeń niepożądanych w Charakterystyce Produktu Leczniczego Varilrix (a w ChPL Varivax obecność wodnistej wydzieliny w nosie), podobnie jak kaszel i senność, ale jest wysoce prawdopodobne, że chłopiec w momencie wykonywania szczepienia był w okresie wylęgania wirusowego zakażenia dróg oddechowych lub zaraził się wkrótce po szczepieniu. W tej sytuacji trudno z całą pewnością wskazać, które objawy przypisać szczepionce, a które możliwemu zakażeniu wirusowemu dróg oddechowym. Jeżeli chodzi o osutkę skórną, u 3–5% szczepionych osób obserwuje się nieliczne wykwity (czerwone grudki, rzadziej typowe pęcherzyki), które pojawiają się w ciągu 5–26 dni po szczepieniu, a następnie znikają samoistnie bez śladu. W opisanym przypadku wykwity pojawiły się 8–9 dni po szczepieniu, co odpowiada wspomnianym przedziałowi czasowemu i stanowi argument za związkiem przyczynowym ze szczepieniem. Nawet jeśli senność i apatia obserwowane po szczepieniu były przyczynowo z nim związane, ich wystąpienie nie stanowi przeciwwskazania do podania drugiej dawki szczepionki. Dodam, że druga dawka szczepionki przeciwko ospie wietrznej jest zazwyczaj lepiej tolerowana niż pierwsza. Zgodnie z ChPL Varilrix przeciwwskazania do podania drugiej dawki stanowią: nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą, w tym neomycynę, nadwrażliwości po podaniu szczepionki przeciw ospie wietrznej, ciężki humoralny lub komórkowy (pierwotny lub nabyty) niedobór odporności oraz ciąża. Producent nie wymienia senności i apatii jako przeciwwskazań, natomiast wymienia jako „niezbyt częste” (od 1/100 do 1/1000 szczepionych) działania niepożądane.

Jeśli chodzi o termin podania drugiej dawki, to producent zaleca minimalny odstęp 6 tygodni i nie ma uzasadnionego powodu, by go w opisanej sytuacji wydłużać.

Podsumowując, proponuję uspokoić rodziców i starać się ich przekonać do podania drugiej dawki szczepionki, która powinna być lepiej tolerowana.