Pneumokoki, najczęstszy czynnik etiologiczny bakteryjnego zapalenia płuc nabytego w środowisku pozaszpitalnym, poza polisacharydową otoczką wytwarzają wspólny dla wszystkich serotypów polisacharyd C. Osoby zakażone pneumokokiem wydalają w moczu wspomniany wspólny dla wszystkich pneumokoków antygen pneumokokowy C, co można wykorzystać w diagnostyce (p. Med. Prakt. Szczepienia 3/2015, s. 104–105 – przyp. red.). Szczepionki przeciwko pneumokokom, zarówno polisacharydowe, jak skoniugowane, zawierają polisacharydy otoczki swoiste dla poszczególnych typów serologicznych, natomiast zgodnie z informacjami podanymi przez wytwórców nie zawierają w swoim składzie polisacharydu C. W związku z tym podanie tych szczepionek nie powinno wpływać na wyniki oznaczenia antygenu pneumokokowego w moczu. Jednak według niepublikowanego badania przeprowadzonego przez wytwórcę testu Binax, nie zaleca się wykonania testu w ciągu 5 dni po podaniu 23-walentnej szczepionki polisacharydowej (PPSV-23; Vazquez i wsp., 2004). Znalazłem kilka doniesień sugerujących możliwy wpływ szczepionki polisacharydowej, której nie stosuje się rutynowo u dzieci. Argumenty za wpływem szczepionki na wynik testu są jednak mało przekonujące. Na przykład Ryscavage i wsp. ocenili retrospektywnie pacjentów z fałszywie dodatnim wynikiem testu na antygen pneumokokowy w moczu. 2 z 5 pacjentów z fałszywie dodatnim wynikiem podało w wywiadzie szczepienie PPSV-23 w ciągu 2 dni poprzedzających wykonanie testu. Jeżeli zatem szczepionka polisacharydowa w ogóle wpływa na wynik testu, to przez krótki czas. W ChPL Prevenar 13 nie opisano wpływu szczepionki na wyniki testu na antygen pneumokokowy. Nie ma też takich doniesień.
Aktualnie dostępne testy wykrywające antygen pneumokokowy w moczu nie są wystarczająco czułe i swoiste, aby były przydatne u dzieci. Dodatni wynik testu na antygen pneumokokowy w moczu u dziecka może wskazywać albo na zakażenie pneumokokowe, albo na nosicielstwo.
Piśmiennictwo:
1. Ryscavage P.A., Noskin G.A., Bobb A. i wsp.: Incidence and impact of false-positive urine pneumococcal antigen testing in hospitalized patients. South Med. J., 2011; 104: 593–5972. Kelley R., Keyserling H.: Antigen excretion in the urine after pneumococcal vaccination. Pediatr. Infect. Dis. J., 1997; 16: 720
3. Priner M., Cornillon C., Forestier D. i wsp.: Might Streptococcus pneumoniae urinary antigen test be positive because of pneumococcal vaccine? J. Am. Geriatr. Soc., 2008; 56: 170–171
4. Vazquez E.G., Marcos M.A., Vilella A. i wsp.: Assessment of a commercial rapid urinary antigen test to detect Streptococcus pneumoniae in patients who received 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine. Eur. J. Clin. Microbiol. Infect. Dis., 2004; 23: 927–929
5. Grijalva C.G., Wunderink R.G., Zhu Y. i wsp.: In-hospital pneumococcal polysaccharide vaccination is associated with detection of pneumococcal vaccine serotypes in adults hospitalized for community-acquired pneumonia. Open Forum Infect. Dis., 2015; 2: ofv135
6. Charakterystyka Produktu Leczniczego Prevenar 13
7. Package insert. NOW Streptococcus pneumoniae Test. Binax Laboratory
