Kiedy można wznowić szczepienia u dziecka, które przebyło plamicę Schönleina i Henocha?

Kiedy można wznowić szczepienia u dziecka, które przebyło skórno-stawowo-brzuszną postać plamicy Schönleina i Henocha? Dziecko po wypisie ze szpitala przez 2 tygodnie przyjmowało jeszcze doustnie Metypred w stopniowo zmniejszanych dawkach. Czy w takim przypadku należy odroczyć wszystkie szczepienia na rok? Takie zalecenie podano na karcie wypisowej.

Choroba Schönleina i Henocha to ostra, autoimmunizacyjna choroba zapalna drobnych naczyń krwionośnych. W niektórych przypadkach w jej leczeniu stosuje się glikokortykosteroidy (GKS). Zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami, szczepionkę „żywą” można podać miesiąc po zakończeniu leczenia GKS w dawce immunosupresyjnej, za którą uważa się ponad 2-tygodniowe leczenie prednizonem w dawce 2 mg/kg mc lub >20 mg/24 h. Nie ma natomiast potrzeby odraczania podawania szczepionek inaktywowanych.

Szczepionek nie podaje się z kolei w ostrym okresie choroby oraz w zaostrzeniu chorób przewlekłych. Choroba Schönleina i Henocha zwykle trwa kilka tygodni, jednak w przypadku zajęcia nerek może mieć charakter przewlekły.

Wydaje się, że u pacjentów z chorobami o podłożu autoimmunizacyjnym najlepiej jest postępować zgodnie z wytycznymi European League Against Rheumatism (EULAR). EULAR zaleca wykonywanie szczepień zarówno preparatami inaktywowanymi, jak i „żywymi” zgodnie z programem szczepień, z uwzględnieniem przeciwwskazań, które omówiono powyżej. EULAR uważa też, że dzieci z chorobami autoimmunizacyjnymi są narażone na większe ryzyko ciężkiego przebiegu chorób infekcyjnych niż zdrowa populacja.

Wszystkie te argumenty należy uwzględnić przy planowaniu szczepień u dzieci z chorobą Schönleina i Henocha, pamiętając, że etiologia zespołu nie jest do końca znana, a czynnik infekcyjny może być jednym z mechanizmów wyzwalających reakcję immunologiczną. Należy też pamiętać, że plamica Schönleina i Henocha może nawracać, najczęściej w ciągu roku od pierwszego zachorowania.

Podejmując decyzję o szczepieniu dziecka po przebyciu choroby Schönleina i Henocha, jak w każdej sytuacji należy uwzględnić korzyści płynące ze szczepień, czyli ochronę przed ciężkimi zakażeniami, oraz ewentualne zdarzenia niepożądane mogące wystąpić po szczepieniach. Nie ma jednak danych mówiących o tym, że szczepienia indukują wystąpienie chorób o podłożu autoimmunizacyjnym.

Analizując opisany przypadek dziecka z plamicą Schönleina i Henocha, które przeszło 2-tygodniowe leczenie GKS w stopniowo zmniejszanych dawkach w warunkach domowych, zakładam, że leczenie szpitalne spełnia kryteria immunosupresyjnego działania GKS (przyjmuje się, że działanie przeciwzapalne 5 mg prednizonu jest równoważne 4 mg metyloprednizolonu). W związku z tym szczepionki „żywe” należy podać miesiąc po zakończeniu leczenia. Nie ma natomiast przeciwwskazań do podawania preparatów inaktywowanych. W piśmiennictwie nie ma danych na temat odstępów, jakie należy zachować pomiędzy szczepieniami a przechorowaniem ostrych chorób. O terminie szczepień decyduje stan kliniczny dziecka oraz dotychczasowe uodpornienie. Jeżeli u opisanego dziecka nie zakończono podstawowych schematów szczepień, nie należy w nieuzasadniony sposób odraczać szczepień. Inaczej można natomiast się odnieść do podania dawek przypominających.

Najważniejszym celem jest ochrona dziecka przed ciężkimi infekcjami. Jedynym wskazaniem do odroczenia niektórych szczepień w opisanej sytuacji jest sposób leczenia dziecka, wymagający odroczenia na miesiąc szczepienia preparatami zawierającymi żywe drobnoustroje. Roczne odroczenie szczepień w tym przypadku wydaje się natomiast nieuzasadnione.