Szczepienia a biegunka z domieszką krwi

Czy 5-miesięcznemu dziecku można podać drugą dawkę szczepionki 5-składnikowej (DTPa-IPV-Hib), jeżeli w stolcu stwierdza się obecność Klebsiella pneumoniae (pomimo próby leczenia celowanym antybiotykiem), okresowo nadal występują zielone stolce, a raz na kilka dni w stolcu widoczne są pasemka krwi?

Tak, można zaszczepić dziecko przewlekle oddające nieprawidłowe stolce. Nosicielstwo bakterii Klebsiella pneumoniae oraz opisane dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego rzeczywiście wymagają zachowania szczególnej ostrożności, ale nie stanowią bezwzględnego przeciwwskazania do podania szczepionek.

Choroby oraz inne sytuacje wymagające zachowania szczególnej ostrożności (dawniej zwane przeciwwskazaniami względnymi) to stany, które wiążą się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia NOP. W takich przypadkach ryzyko wystąpienia reakcji poszczepiennej jest zwiększone, jednak w stopniu zdecydowanie mniejszym niż w stanach będących bezwzględnymi przeciwwskazaniami do szczepienia. W efekcie bilans korzyści ze szczepienia znacznie przewyższa ponoszone ryzyko. Teoretycznie w każdej sytuacji należy obiektywnie ocenić, jakie postępowanie przyniesie pacjentowi więcej korzyści zdrowotnych: szczepienie czy jego odroczenie. Lekarze oraz pielęgniarki czasami upraszczają sobie pracę i nie chcąc ponosić jakiegokolwiek ryzyka, traktując wszystkie problemy zdrowotne, jako bezwzględne przeciwwskazania do wykonania szczepień. Jest to niewłaściwe postępowanie.

Pacjentów można szczepić, o ile pozwala na to ich aktualny ogólny stan zdrowia oceniony na podstawie wywiadu i badania lekarskiego. Zgodnie z zaleceniami ACIP, łagodnie przebiegająca ostra choroba (np. biegunka) nie stanowi przeciwwskazania do szczepień.

W badaniach udowodniono, że szczepienie przeprowadzone w trakcie łagodnie przebiegającej ostrej choroby (np. biegunki, łagodnej infekcji górnych dróg oddechowych przebiegającej z gorączką lub bez niej) jest bezpieczne i skuteczne. Ponadto jak wykazano, rutynowa rezygnacja ze szczepienia dzieci z powodu choroby o łagodnym przebiegu może istotnie zakłócić i utrudnić realizację programu szczepień, zatem jeżeli istnieje obawa, że rodzice nie zgłoszą się z dzieckiem ponownie w wyznaczonym terminie, należy dołożyć starań, aby do zaszczepienia dziecka wykorzystać obecnie nadarzającą się okazję.

Producenci szczepionek DTPa-IPV-Hib w ChPL również nie wymieniają przewlekłej biegunki z krwią jako przeciwwskazania do szczepienia. Nie ma wymogu wykonania posiewu stolca przed szczepieniem, zatem nawet nie wiemy, jaki odsetek szczepionych dzieci jest nosicielem różnych chorobotwórczych bakterii. Nosicielstwo Klebsiella pneumoniae, która nie należy do prawidłowej flory przewodu pokarmowego, jest bardzo częstym zjawiskiem. Może dotyczyć nawet 30% populacji ogólnej oraz 70–80% pacjentów hospitalizowanych. Nosicielstwo ustępuje samoistnie w ciągu kilku miesięcy (prawidłowe bakterie w końcu wyprą patologiczną florę). Wynika stąd, że dziecko można bezpiecznie szczepić w trakcie nosicielstwa Klebsiella pneumoniae oraz diagnostyki i leczenia przewlekłej biegunki z krwią.

Podsumowując, ani nosicielstwo Klebsiella spp., ani przewlekła biegunka z domieszką krwi nie stanowią przeciwwskazań do szczepień i nie wymagają odroczenia ich wykonania. Przy kwalifikacji lekarskiej do szczepienia szczepionkami inaktywowanymi decydujące znaczenie ma wywiad dotyczący NOP po poprzednich dawkach danej szczepionki, reakcji alergicznych na składniki szczepionki oraz aktualny ogólny stan zdrowia dziecka.