Jak szczepić 18-miesięczne dziecko chorujące na postać niemowlęcą (1A) rdzeniowego zaniku mięśni? Dziecko zaszczepiono tylko w 1. dobie życia (przeciwko WZW typu B i BCG). Jak ułożyć kalendarz szczepień? Czy są jakieś przeciwwskazania do konkretnych szczepionek? Czym dodatkowo zaszczepić?
Dziecko z rdzeniowym zanikiem mięśni (SMA) należy w szczególny sposób chronić przed zakażeniami, zwłaszcza układu oddechowego. Mimo że choroba ta jest postępującą chorobą układu nerwowego, specjaliści uznali, że nie ma podstaw do zwalniania tych dzieci ze szczepienia przeciwko krztuścowi, zwłaszcza w kontekście możliwego ciężkiego przebiegu tej choroby u dzieci z zaburzoną wentylacją.
Jeżeli nie istnieją inne przeciwwskazania, dziecku opisanemu w pytaniu można podać bezkomórkową szczepionkę przeciwko krztuścowi (DTPa – bezpłatnie) oraz wszystkie pozostałe szczepionki obowiązkowe dla dziecka w tym wieku.
Należy zrealizować schematy podstawowe:
- szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi, polio i Haemophilus influenzae typu b (preparatem DTPa-IPV-Hib) w schemacie 0, 1, 2 miesiące oraz czwarta dawka 6–12 miesięcy po podaniu trzeciej
- szczepienie przeciwko pneumokokom zgodnie ze schematem dla danego wieku, w przypadku dziecka 18-miesięcznego, bez względu na zastosowany preparat, należy podać 2 dawki w odstępie ≥2 miesięcy
- kontynuacja szczepienia przeciwko WZW typu B poprzez jak najszybsze podanie drugiej dawki, a po ≥2 miesiącach trzeciej
- 1 dawka szczepionki przeciwko odrze, śwince i różyczce (kolejna w 6. rż.).
Dzieciom chorującym na SMA zaleca się także coroczne szczepienie przeciwko grypie oraz pozostałe szczepionki zalecane w tym wieku – przeciwko meningokokom i ospie wietrznej.
Problemem może być organizacja szczepień dla dzieci wymagających wentylacji za pomocą respiratora. Posiadanie respiratora przenośnego umożliwia szczepienie dziecka w poradni podstawowej opieki zdrowotnej (lekarza rodzinnego). Jeśli jednak dojazd nie jest możliwy, w tych wyjątkowych sytuacjach można rozważyć szczepienie w domu, ale tylko w obecności lekarza i pielęgniarki/sanitariusza oraz po zapewnieniu dostępu do zestawu przeciwwstrząsowego.
Obecnie, coraz częściej w leczeniu chorych na SMA stosuje się nusinersen (nazwa handlowa: Spinraza). Nusinersen jest oligonukleotydem antysensownym, który zwiększa włączanie odpowiednich eksonów do transkryptów matrycowego kwasu rybonukleinowego (mRNA) kodująego białko SMN2, co prowadzi do translacji do funkcjonalnego białka SMN o pełnej długości. Lek podaje się dokanałowo, drogą punkcji lędźwiowej, aby nukleotydy mogły dotrzeć do wnętrza neuronów ruchowych. Najczęstszymi objawami niepożądanymi po podaniu leku jest zespół popunkcyjny. W postulowanym mechaniźmie działania nusinersenu trudno dostrzec możliwość jakiejkolwiek interakcji ze szczepieniami lub zwiększone ryzyko niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP). Pacjentów leczonych tym lekiem należy szczepić zgodnie z zalecanym programem szczepień.
Piśmiennictwo:
1. Kostera-Pruszczyk A.: Szczepienia ochronne u dzieci z chorobami nerwowo-mięśniowymi. (W:) Jóźwiak S. (red.): Postępy w diagnostyce i leczeniu chorób układu nerwowego u dzieci. T 12. Lublin, Folium, 2012: 109–1122. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 22 grudnia 2020 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2021. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, poz.117
3. General recommendations on immunization – recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm. Rep., 2011; 60 (2): 1–64 4. Charakterystyka Produktu Leczniczego Spinraza
