Czy konieczne jest oznaczenie przeciwciał anty-HBs ze względu na starszy wiek w momencie szczepienia przeciwko WZW typu B?

Obecnie 76-letnia pacjentka została zaszczepiona w 2003 roku 3 dawkami szczepionki przeciwko WZW typu B w schemacie podstawowym. Kobieta nie choruje na cukrzycę, jest leczona z powodu nadciśnienia tętniczego i astmy oskrzelowej. W listopadzie u pacjentki planowane jest wszczepienie endoprotezy stawu kolanowego. Czy ze względu na starszy wiek w momencie szczepienia przeciwko WZW wskazane jest oznaczenie przeciwciał anty-HBs i doszczepienie w przypadku wyniku <10 IU/l?

Pacjentka, aktualnie leczona z powodu chorób niewpływających istotnie na odporność (nadciśnienie tętnicze, astma oskrzelowa), została po 60. roku życia zaszczepiona 3 dawkami szczepionki przeciwko WZW typu B. Poza wiekiem, nie mamy jakichkolwiek przesłanek, aby podejrzewać u niej istotne zaburzenia odporności. Nie ma zatem powodu, by pacjentkę kwalifikować do grupy zwiększonego ryzyka zakażenia HBV. Zabieg zostanie przeprowadzony w warunkach aseptyki, odporność po szczepieniu przeciwko WZW typu B jest generalnie wieloletnia i powinna się utrzymać do końca życia. Zgodnie z PSO szczepienia należy przeprowadzać zgodnie z zaleceniami producenta szczepionki, a u osób zdrowych nie przewiduje się szczepień przypominających. Odporność poszczepienną należy oceniać wyłącznie u osób z grup ryzyka zakażenia HBV. Mamy tu zatem jednoznaczną odpowiedź na zadane pytania: ewentualnej oceny odpowiedzi poszczepiennej poprzez pomiar stężenia przeciwciał anty-HBs można dokonać w ciągu 4–6 tygodni po podaniu trzeciej dawki szczepionki, a nie po kilkunastu latach. Za skutecznie uodpornione przeciwko WZW typu B uważa się osoby, które otrzymały pełny cykl szczepienia oraz odpowiedziały na nie wytworzeniem swoistych przeciwciał, przez co rozumiemy ochronne stężenie anty-HBs w surowicy (≥10 IU/l) 1–2 miesięcy po szczepieniu podstawowym lub dawce przypominającej. Niestety, jeżeli w opisanym przypadku oznaczymy stężenie anty-HBs i uzyskamy wynik <10 IU/l, to nie dowiemy się, czy pacjentka odpowiedziała prawidłowo na szczepienie, a następnie stężenie przeciwciał się zmniejszyło (co jest naturalnym zjawiskiem), czy też pacjentka w ogóle nie odpowiedziała na szczepienie. Co robić? Uspokoić pacjentkę i lekarzy ortopedów. Ponadto zgodnie z PSO i etyką lekarską: „Nie dopuszcza się uzależniania wykonania zabiegu medycznego związanego z naruszeniem ciągłości tkanek od wcześniejszego przeprowadzenia szczepienia przeciw WZW typu B”.