Opracowała Małgorzata Ściubisz
W czasopiśmie „British Medical Journal” opublikowano wyniki badania obserwacyjnego przeprowadzonego w Wielkiej Brytanii, w którym oceniono ryzyko hospitalizacji z powodu małopłytkowości lub zdarzeń zakrzepowo-zatorowych po szczepieniu preparatem ChAdOx1 (Vaxzevria; AstraZeneca) lub BNT162b2 (Comirnaty; Pfizer/BioNTech) przeciwko COVID-19 i w przebiegu zakażenia SARS-CoV-2. Dane uzyskano z oficjalnych krajowych rejestrów.
Badaniem objęto okres od 30 grudnia 2020 roku do 24 kwietnia 2021 roku. Wyjściową populację stanowiło 30 879 728 osób w wieku ≥16 lat, które zaszczepiono przeciwko COVID-19 pierwszą dawką (19 608 008 osób otrzymało preparat ChAdOx1, a 9 513 625 preparat BNT162b2) lub u których potwierdzono zakażenie SARS-CoV-2 (1 758 095 osób).
Autorzy wykorzystali analizę typu self-controlled case series, w której uwzględniono wyłącznie osoby zaszczepione, u których wystąpiła małopłytkowość, zdarzenie zakrzepowo-zatorowe lub zakażenie SARS-CoV-2, a ryzyko tych zdarzeń (iloraz współczynników zapadalności – IRR) obliczono porównując zapadalność w okresie narażenia (do 28 dni po podaniu pierwszej dawki szczepionki lub potwierdzeniu zakażenia) i okresie kontrolnym (od 1 grudnia 2020 r. do 24 kwietnia 2021 r. z wyłączeniem okresu narażenia). Ostatecznie w badaniu uwzględniono 3440 osób hospitalizowanych z powodu małopłytkowości, 9802 osoby hospitalizowane z powodu żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ), w tym zakrzepicy zatok opony twardej (CVST) oraz 25 166 osób hospitalizowanych z powodu zakrzepicy tętniczej, w tym z powodu udaru niedokrwiennego mózgu, zawału mięśnia sercowego lub innych rzadkich zdarzeń zakrzepowych dotyczących tętnic.
Ogółem wykazano, że ryzyko małopłytkowości i zdarzeń zakrzepowo-zatorowych było znacznie większe w okresie 8–28 dni po zakażenia SARS-CoV-2 niż po szczepieniu przeciwko COVID-19 (p. ryc.).
Ryc. Ryzyko względne małopłytkowości i wybranych zdarzeń zakrzepowo-zatorowych w okresie 8–28 dni po szczepieniu przeciwko COVID-19 lub zakażeniu SARS-CoV-2.
Stwierdzono, że w porównaniu z okresem kontrolnym:
- w krótkim czasie po podaniu pierwszej dawki szczepionki ChAdOx1 obserwowano nieznacznie zwiększone ryzyko małopłytkowości (IRR: 1,33 [95% CI: 1,19–1,47] w okresie 8–14 dni, IRR: 1,26 [95% CI: 1,13–1,42] w okresie 22–28 dni), ŻChZZ (IRR: 1,1 [95% CI: 1,02–1,18] w okresie 8–14 dni), CVST (IRR: 4,01 [95% CI: 2,08–7,71] w okresie 8–14 dni, zwłaszcza wśród osób w wieku <50 lat) oraz rzadkich zdarzeń zakrzepowych dotyczących tętnic (IRR: 1,21 [95% CI: 1,02–1,43] w okresie 8–14 dni); ryzyko bezwzględne CVST było jednak bardzo małe (7 dodatkowych przypadków na 10 milionów dawek tej szczepionki);
- w krótkim okresie po podaniu pierwszej dawki szczepionki BNT162b2 obserwowano nieznacznie zwiększone ryzyko zakrzepicy tętniczej (IRR: 1,06 [95% CI: 1,01–1,1] w okresie 15–21 dni), CVST (IRR: 3,58 [95% CI: 1,39–9,27] w okresie 15–21 dni; tego związku nie potwierdzono jednak w analizie wrażliwości) oraz udaru niedokrwiennego mózgu (IRR: 1,12 [95% CI: 1,04–1,2] w okresie 15–21 dni);
- natomiast w krótkim okresie po zakażeniu SARS-CoV-2 obserwowano nawet 14-krotnie większe ryzyko małopłytkowości i zdarzeń zakrzepowo-zatorowych, które utrzymywało się przez cały okres narażenia (IRR dla małopłytkowości: 14,04 [95 CI: 12,08–16,31] w okresie 1–7 dni, 5,27 [95% CI: 4,34–6,4] w okresie 8–14 dni, 1,91 [95% CI: 1,44–2,54] w okresie 15–21 dni oraz 1,50 [95% CI: 1,1–2,05] w okresie 22–28 dni; IRR dla ŻChZZ: 13,78 [95 CI: 12,66–14,99] w okresie 1–7 dni, 13,86 [95% CI: 12,76–15,05] w okresie 8–14 dni, 7,88 [95% CI: 7,18–8,64] w okresie 15–21 dni oraz 3,38 [95% CI: 3–3,81] w okresie 22–28 dni; IRR dla CVST: 12,90 [95% CI: 1,86–89,64] w okresie 1–7 dni oraz 13,43 [95% CI: 1,99–90,59] w okresie 8–14 dni; IRR dla zakrzepicy tętniczej: 6,55 [95% CI: 6,12–7,02] w okresie 1–7 dni, 4,52 [95% CI: 4,19–4,88] w okresie 8–14 dni, 2,02 [95% CI: 1,82–2,24] w okresie 15–21 dni oraz 1,26 [95% CI: 1,11–1,43] w okresie 22–28 dni; IRR dla udaru niedokrwiennego mózgu: 3,94 [95% CI: 3,46–4,47] w okresie 1–7 dni, 3,25 [95% CI: 2,83–3,72] w okresie 8–14 dni, 2 [95% CI: 1,7–2,35] w okresie 15–21 dni oraz 1,26 [95% CI: 1,04–1,53] w okresie 22–28 dni; IRR dla rzadkich zdarzeń zakrzepowych dotyczących tętnic: 5,35 [95% CI: 3,9–7,32] w okresie 1–7 dni, 5,61 [95% CI: 4,13–7,61] w okresie 8–14 dni, 2,97 [95% CI: 2,03–4,36] w okresie 15–21 dni oraz 2,66 [95% CI: 1,79–3,94] w okresie 22–28 dni); zakażenie SARS-CoV-2 wiązało się również ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia zawału mięśnia sercowego (IRR: 7,95 [95% CI: 7,32–8,63] w okresie 1–7 dni, 4,95 [95% CI: 4,50–5,43] w okresie 8–14 dni oraz 1,95 [95% CI: 1,71–2,22] w okresie 15–21 dni).
