Czy szczepienie ciężarnej przeciwko krztuścowi można wykonać preparatem dTpa-IPV?

Kobieta w 29. tygodniu ciąży zgłosiła się do lekarza rodzinnego na szczepienie przeciwko krztuścowi, ale aktualnie w poradni nie ma preparatu zawierającego toksoid tężcowy, zmniejszoną dawkę toksoidu błoniczego i bezkomórkowe komponenty krztuśca (dTpa). Czy szczepienie można zrealizować dostępnym preparatem zawierającym dodatkowo komponentę przeciwko polio (dTpa-IPV)?

Tak, szczepienie przeciwko krztuścowi u ciężarnej można wykonać preparatem dTpa-IPV. Zgodnie z Charakterystyką Produktu Leczniczego (ChPL) dostępne w Polsce szczepionki skojarzone dTpa-IPV są zarejestrowane do biernej ochrony przed krztuścem niemowląt w pierwszych tygodniach życia poprzez szczepienie matki w okresie ciąży. Zgodnie z polskim PSO szczepienie przeciwko krztuścowi zalecane jest wszystkim ciężarnym w III trymestrze ciąży (27.–36. tc.). Podobnie jak w przypadku innych szczepionek „nieżywych”, nie ma podstaw sądzić, aby szczepienie dTpa-IPV w którymkolwiek trymestrze ciąży mogło mieć niekorzystny wpływ na płód. Dane z biernego systemu monitorowania bezpieczeństwa szczepień wskazują, że szczepienie preparatem dTpa-IPV w III lub II trymestrze ciąży nie zwiększa ryzyka powikłań ciąży ani niekorzystnych następstw dla płodu lub dziecka.

Szczepienie ciężarnych przeciwko krztuścowi preparatem dTpa-IPV jest realizowane m.in. w Wielkiej Brytanii, gdzie w odpowiedzi na zwiększającą się liczbę zachorowań na krztusiec Joint Committee on Vaccination and Immunisation (JCVI) wydał zalecenie szczepienia ciężarnych przeciwko krztuścowi właśnie tym preparatem już w 2012 roku. Wybór szczepionki był podyktowany jej dostępnością – szczepionkę tę stosowano do realizacji szczepień u dzieci. Skuteczność dTpa-IPV nie odbiega od skuteczności preparatów bez komponenty przeciwko polio. Skuteczność rzeczywistą szczepionek dTpa i dTpa-IPV oceniono także w badaniu obserwacyjnym przeprowadzonym m.in. w Wielkiej Brytanii. Wykazano, że szczepienie matki w III trymestrze ciąży zmniejsza ryzyko zachorowania na krztusiec niemowlęcia w pierwszych 3 miesiącach życia o 88% (95% CI: 79–93).

Podsumowując, w opisanej sytuacji szczepienie przeciwko krztuścowi u ciężarnej można wykonać preparatem dTpa-IPV. Takie postępowanie jest zgodne z ChPL obu dostępnych w Polsce preparatów oraz aktualnymi zaleceniami. Jego wadą może być nieco większy koszt preparatu. Choć dodatek komponenty przeciwko polio nie zwiększa ryzyka powikłań ciąży oraz niekorzystnych następstw dla płodu ani dziecka, to istotą tej interwencji jest szczepienie przeciwko krztuścowi. Zalecając ciężarnej szczepienie przeciwko krztuścowi, w pierwszej kolejności należy zaproponować preparat dTpa, natomiast w przypadku jego braku można bezpiecznie podać dTpa-IPV.