18-letnia dziewczyna zgłosiła się do szczepienia przypominającego Td. Od miesiąca otrzymuje izotretynoinę z powodu trądziku. Czy można podać szczepionkę w trakcie stosowania tego leku?
Pytanie dotyczy możliwości podania dawki przypominającej szczepienia przeciwko tężcowi i błonicy w trakcie leczenia trądziku za pomocą izotretynoiny. Zwykle do zakwalifikowania do szczepienia wystarczy, aby osoba szczepiona była w dobrym stanie ogólnym. Zgodnie z ogólnymi zaleceniami dotyczącymi szczepień sformułowanymi przez amerykański Advisory Committee on Immunization Practices (p. Ogólne wytyczne dotyczące szczepień ochronnych – cz. 2. Zalecenia amerykańskiego Komitetu Doradczego ds. Szczepień Ochronnych [ACIP]), w okresie łagodnie przebiegającej infekcji lub choroby, za jaką możemy uznać trądzik, opóźnianie szczepień nie jest konieczne. Podejmując decyzję o szczepieniu, lekarz powinien kierować się aktualnym stanem klinicznym pacjenta. Dorosła 18-letnia kobieta leczona z powodu trądziku pozostaje w co najmniej dobrym stanie ogólnym. W jej przypadku rzeczywistym przeciwwskazaniem do szczepień byłaby jedynie ciężka reakcja alergiczna (np. wstrząs anafilaktyczny) po podaniu poprzedniej dawki szczepionki lub po jakimkolwiek jej składniku. Z kolei sytuacjami wymagającymi zachowania szczególnej ostrożności (dawniej tzw. przeciwwskazania względne) i rozważenia ewentualnego odroczenia szczepienia byłyby: ostra choroba zakaźna o umiarkowanym lub ciężkim nasileniu, z gorączką lub bez niej, oraz zaostrzenie choroby przewlekłej. Zgodnie z wieloletnim doświadczeniem klinicznym podsumowanym w postaci zaleceń ACIP i innych komitetów doradczych, pacjentów można bezpiecznie szczepić w przypadku ostrych chorób zakaźnych o lekkim przebiegu, niezależnie od tego, czy towarzyszy im gorączka, wystąpienia w przeszłości niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP) o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu zarówno miejscowych (np. obrzęk, zaczerwienienie, bolesność), jak ogólnych w postaci (np. stanu podgorączkowego lub umiarkowanej gorączki po podaniu poprzedniej dawki szczepionki), leczenia przeciwdrobnoustrojowego (np. antybiotykiem, za wyjątkiem podawania acyklowiru i szczepienia przeciwko ospie wietrznej), w okresie zdrowienia (rekonwalescencji) po chorobie (np. zapaleniu oskrzeli czy ospie wietrznej), wcześniactwa, kontaktu z chorym na chorobę zakaźną, dodatniego wywiadu w kierunku alergii na penicylinę, innych alergii niezwiązanych ze szczepieniami, alergii u krewnych pacjenta, jak też w przypadku immunoterapii swoistej (odczulania).
W bazie Pubmed nie znalazłem doniesień dotyczących interakcji izotretynoiny ze szczepieniami. W Charakterystyce Produktu Leczniczego Izotek także nie wpisano przeciwwskazań do wykonywania szczepień w trakcie leczenia izotretynoiną. Podobnie producenci szczepionek Td nie wymieniają trądziku ani izotretynoiny w odpowiednich Charakterystykach Produktu Leczniczego jako przeciwwskazania do szczepienia. Wynika stąd, że pacjentkę można bezpiecznie szczepić w trakcie leczenia izotretynoiną.
Podsumowując, ani trądzik, ani leczenie izotretynoiną nie stanowią przeciwwskazania do szczepień i nie wymagają ich odroczenia. Przy kwalifikacji lekarskiej do szczepienia szczepionkami inaktywowanymi decydujące znaczenie ma wywiad dotyczący NOP po poprzednich dawkach szczepionki o zbliżonym składzie, reakcji alergicznych na składniki szczepionki oraz aktualny stan kliniczny pacjenta.
Piśmiennictwo:
1. Ogólne wytyczne dotyczące szczepień ochronnych – cz. 2. Zalecenia amerykańskiego Komitetu Doradczego ds. Szczepień Ochronnych (ACIP); www.mp.pl/szczepienia/artykuly/wytyczne/2. Charakterystyki produktów leczniczych Clodivac, Td-pur, Izotek
