Realizacja szczepień a zakażenia z grupy TORCH

Czy zakażenie lub podejrzenie zakażenia wrodzonego z grupy TORCH jest wskazaniem do odroczenia szczepień lub przeciwwskazaniem do podania niektórych z nich? Jeżeli odraczać szczepienia, to które i na jak długo?

Nie ma jednoznacznych wytycznych dotyczących konieczności odraczania szczepień w przypadku podejrzenia lub potwierdzenia zakażenia wrodzonego z grupy TORCH. Należy się kierować stanem klinicznym pacjenta, obserwowanymi objawami i ryzykiem nasilenia się objawów. W takich sytuacjach zwykle należy postępować zgodnie z ogólnymi zasadami dotyczącymi realizacji szczepień, czyli odroczyć szczepienie u pacjentów z ostrą chorobą infekcyjną o umiarkowanym lub dużym nasileniu, w niestabilnym stanie oraz z zaostrzeniem choroby przewlekłej.

Jednym z częstszych zakażeń wrodzonych jest zakażenie wirusem cytomegalii (wirus z grupy Herpes – HHV-5). Szczepienia odracza się w przypadku podejrzenia cytomegalii wrodzonej, objawowej, w której istnieją wskazania do 6-tygodniowego leczenia gancyklowirem (np. zakażenie ośrodkowego układu nerwowego [OUN]). Po zakończeniu leczenia zwykle można rozpocząć realizację szczepień, używając preparatów z bezkomórkowym składnikiem krztuścowym. Wskazaniem do odroczenia szczepienia przeciwko krztuścowi mogą być objawy neurologiczne, takie jak drgawki. Pozostałe szczepienia można realizować zgodnie z planem, a szczepienie przeciwko krztuścowi odroczyć zgodnie z zasadami szczepienia dziecka chorego na padaczkę (p. Szczepienia dzieci z chorobami układu nerwowego – przyp. red.). W przypadku wrodzonej cytomegalii niewymagającej leczenia, szczepienia można realizować zgodnie z programem szczepień ochronnych (PSO). Rodzaj użytej szczepionki przeciwko krztuścowi zależy od objawów choroby. Nie ma potrzeby oznaczania wirusa (np. w moczu) oraz stężenia przeciwciał w celu podjęcia decyzji o szczepieniu. Decydujące znaczenie ma stan kliniczny dziecka.

W przypadku toksoplazmozy wrodzonej, podobnie jak w przypadku cytomegalii, decyzję o szczepieniu podejmuje się w zależności od stanu klinicznego dziecka. Najczęściej wykonuje się szczepienia zgodnie z PSO, również w okresie noworodkowym (zgodnie z aktualnymi zaleceniami szczepienie przeciwko gruźlicy należy wykonać przed wypisem dziecka ze szpitala, co daje nam czas na ocenę stanu klinicznego i parametrów laboratoryjnych). U prawidłowo rozwijających się przez 6 tygodni dzieci dalsze szczepienia prowadzi się zgodnie z planem. Wielomiesięczne leczenie wrodzonego zakażenia Toxoplasma gondii nie stanowi przeciwwskazania do wykonywania szczepień. Decyzje podejmuje się w zależności od stanu klinicznego dziecka.

U dzieci z rozpoznaną kiłą wrodzoną stosuje się 2-tygodniowe leczenie penicyliną. Pierwsze szczepienia można wykonać bezpośrednio po zakończeniu antybiotykoterapii, natomiast dalsze szczepienia w okresie niemowlęcym nie wymagają odroczenia.

Podobne zasady dotyczą innych zakażeń. U dzieci bez objawów ostrej infekcji wywołującej zmiany narządowe, z zakażeniem o charakterze samoograniczającym się (np. toksoplazmoza) oraz ze zmianami o charakterze utrwalonym (np. zwapnienia, małogłowie), które rozwinęły się w okresie wewnątrzmacicznym, szczepienia wykonuje się zgodnie z PSO. U dzieci z zakażeniami dotyczącymi OUN należy zamienić szczepionkę przeciwko krztuścowi na preparat bezkomórkowy i podać ją zgodnie z PSO.