Czy szczepienie przeciwko COVID-19 chroni przed zachorowaniem na wieloukładowy zespół zapalny związany z COVID-19 (MIS-C)?

W opublikowanych do tej pory badaniach z randomizacją dotyczących skuteczności szczepionek mRNA przeciwko COVID-19 (Comirnaty [Pfizer/BioNTech], Spikevax [Moderna]) u nastolatków w wieku 12–17 lat, a także szczepionki Comirnaty u dzieci młodszych (5–11 lat [p. Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo szczepionki BNT162b2 (Comirnaty) u dzieci w wieku 5–11 lat – przyp. red.]) wykazano dużą skuteczność szczepienia w zapobieganiu zachorowaniom na COVID-19, ale nie zaobserwowano wystarczającej liczby przypadków MIS-C (PIMS), aby oszacować skuteczność szczepienia w profilaktyce tego zepospołu.^1-3 Populacje dzieci objęte tymi badaniami były zbyt małe, aby wykryć to stosunkowo rzadkie powikłanie COVID-19, którego zapadalność w grupie wiekowej 6–10 lat szacuje się na 61/100 000 zakażeń SARS-CoV-2 (95% CI: 32–110; 1 przypadek MIS-C na ok. 1640 zakażonych), a u nastolatków w wieku 11–15 lat na 22/100 000 zakażeń (95% CI: 12–40; 1 przypadek na ok. 4550 zakażonych).⁴ W takich przypadkach wstępne dane łatwiej uzyskać z badań obserwacyjnych. Pierwsze 2 takie badania u nastolatków właśnie opublikowano, a ich wyniki sugerują, że pełne szczepienie podstawowe może być wysoce skuteczne także w profilaktyce MIS-C.^5,6

W większym z nich, amerykańskim badaniu kliniczno-kontrolnym, oceniono skuteczność rzeczywistą pełnego schematu podstawowego szczepionki Comirnaty (2 dawki) w zapobieganiu MIS-C u nastolatków w wieku 12–18 lat hospitalizowanych w 24 szpitalach w 20 stanach USA (okres 01.07.–09.12.2021 r., tj. w okresie dominacji wariantu Delta SARS-CoV-2).⁵ Grupę przypadków utworzyło 102 dzieci z potwierdzonym MIS-C, do których dobrano odpowiednio grupę kontrolną 181 dzieci bez COVID-19 (mediana wieku w całej populacji objętej badaniem wyniosła 14,5 lat, u 58% dzieci występowała ≥1 choroba przewlekła, w tym otyłość). W grupie przypadków jedynie 5% dzieci było w pełni zaszczepionych przeciwko COVID-19, podczas gdy w grupach kontrolnych – 36%. Skuteczność szczepienia w zapobieganiu MIS-C autorzy oszacowali na 91% (95% CI: 78–97).⁵ Leczenie podtrzymujące funkcje życiowe (w tym mechaniczna wentylacja lub pozaustrojowa przezbłonowa oksygenacja krwi [ECMO]) w warunkach oddziału intensywnej terapii konieczne było u 38 dzieci z MIS-C (37%) – żadne z nich nie było zaszczepione przeciwko COVID-19.

Podobne wyniki uzyskano w kohortowym badaniu populacyjnym przeprowadzonym we Francji wśród nastolatków w wieku 12–18 lat, u których w okresie 2 miesięcy (01.09.–31.10.2021 r.) potwierdzono 33 przypadki MIS-C.⁶ Autorzy oszacowali, że skuteczność rzeczywista pełnego schematu podstawowego szczepienia szczepionkami mRNA w profilaktyce MIS-C u nastolatków wyniosła 97% (95% CI: 88–99).⁶

Wyniki obu badań obserwacyjnych należy traktować jako wstępne, wymagają one potwierdzenia w kolejnych obserwacjach, ale dają nadzieję, że po stronie korzyści ze szczepienia dzieci przeciwko COVID-19 będziemy mogli zapisać kolejny istotny efekt. Czekamy również pilnie na analizy w grupie wiekowej 5–11 lat, w której zapadalność na MIS-C jest kilka razy większa niż u nastolatków.⁴