Jak stosować donosową szczepionkę przeciwko grypie zgodnie z programem szczepień?

W aktualnym Programie Szczepień Ochronnych (PSO) na 2019 rok szczepienie przeciwko grypie wymieniono w grupie zalecanych (płatnych), które stosuje się ze wskazań indywidualnych lub epidemiologicznych. Wskazaniom do szczepienia przeciwko grypie poświęcono w PSO sporo miejsca, ale w 2019 roku skupiono się na dostępnych w Polsce w chwili jego publikacji szczepionkach inaktywowanych (IIV). PSO na 2020 rok uwzględnia już LAIV-4 (odsyłając do wskazań producenta). W związku z tym ze wskazań do szczepienia przeciwko grypie wymienionych w PSO na 2019 oraz 2020 rok należy wyłączyć stany będące przeciwwskazaniami do podania LAIV-4. Poniżej omówiłem wskazania do szczepienia przeciwko grypie wymienione w PSO na 2019 rok z odpowiednim komentarzem.

• Ze względu na przesłanki kliniczne i indywidualne szczepienie przeciwko grypie zaleca się:

1) osobom po przeszczepieniu narządów (komentarz: niedobór odporności stanowi przeciwwskazanie do podania LAIV-4, w takim przypadku należy zastosować IIV)
2) przewlekle chorym dzieciom (od ukończenia 6. mż.) i dorosłym (komentarz: LAIV-4 można stosować u dzieci i młodzieży w wieku 2–17 lat, w pozostałych grupach wiekowych należy zastosować IIV), zwłaszcza z niewydolnością oddechową, chorym na astmę oskrzelową (komentarz: ciężka astma oskrzelowa stanowi przeciwwskazanie do podania LAIV-4), przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, niewydolność serca, chorobę wieńcową (zwłaszcza po przebytym zawale serca), niewydolność nerek, nawracający zespół nerczycowy (komentarz: zaburzenia odporności są przeciwskazaniem do podania LAIV-4, w takim przypadku należy zastosować IIV), choroby wątroby, metaboliczne, w tym cukrzycę, choroby układu nerwowego
3) osobom z niedoborem odporności (w tym pacjentom po przeszczepieniu narządów lub tkanek) i chorym na nowotwory układu krwiotwórczego (komentarz: niedobór odporności stanowi przeciwwskazanie do podania LAIV-4, w takim przypadku należy zastosować IIV)
4) dzieciom z grup ryzyka od ukończenia 6. miesiąca życia do ukończenia 18. roku życia, szczególnie zakażonym wirusem HIV (komentarz: niedobór odporności stanowi przeciwwskazanie do podania LAIV-4, w takim przypadku należy zastosować IIV; LAIV można stosować u dzieci w wieku 2–17 lat), z chorobami układu krwiotwórczego lub chłonnego, w tym małopłytkowością idiopatyczną, ostrą białaczką, chłoniakiem (komentarz: niedobór odporności, w tym białaczka, chłoniaki, radio- i chemioterapia stanowią przeciwwskazanie do podania LAIV-4, w takim przypadku należy zastosować IIV), sferocytozą wrodzoną, brakiem lub dysfunkcją śledziony, z pierwotnymi niedoborami odporności, po leczeniu immunosupresyjnym, po przeszczepieniu szpiku, przed przeszczepieniem lub po przeszczepieniu narządów (komentarz: LAIV-4 można podawać pacjentom z bezobjawowym zakażeniem HIV, chorym leczonym GKS w postaci miejscowej/wziewnej lub ogólnoustrojowo w małej dawce, lub substytucyjne [np. w niewydolności nadnerczy]), leczonym przewlekle salicylanami (komentarz: ze względu na związek zespołu Reye’a z salicylanami oraz grypą wywołaną przez wirusy typu dzikiego stanowi to przeciwwskazanie do podania LAIV-4, w tej sytuacji należy zastosować IIV; ponadto przez 4 tygodnie po szczepieniu LAIV-4 u dzieci i młodzieży nie należy stosować preparatów kwasu acetylosalicylowego, chyba że nie ma innej możliwości)
5) dzieciom z wadami wrodzonymi serca, zwłaszcza sinicznymi, z niewydolnością serca, z nadciśnieniem płucnym
6) kobietom w ciąży lub planującym ciążę (komentarz: LAIV-4 jest przeciwwskazana w ciąży, w takim przypadku należy zastosować IIV).

• Ze względów epidemiologicznych szczepienie przeciwko grypie zaleca się wszystkim osobom od ukończenia 6. miesiąca życia (komentarz: LAIV-4 można stosować u dzieci i młodzieży w wieku 2–17 lat, dlatego u dzieci w wieku 6–23 mies. oraz dorosłych w wieku ≥18 lat należy zastosować IIV), w szczególności:

1) zdrowym dzieciom w wieku od ukończenia 6. miesiąca życia do ukończenia 18. roku życia (szczególnie <60. mż.)
2) osobom w wieku >55 lat
3) osobom mającym bliski kontakt zawodowy lub rodzinny z dziećmi w wieku do ukończenia 6. miesiąca życia oraz z osobami w wieku podeszłym lub przewlekle chorymi (w ramach realizacji strategii kokonowej szczepień)
4) personelowi placówek ochrony zdrowia (personel medyczny, niezależnie od posiadanej specjalizacji, oraz personel administracyjny), szkół, handlu i transportu, funkcjonariuszom publicznym, w szczególności: policji, wojsku, straży granicznej, straży pożarnej
5) pensjonariuszom domów spokojnej starości, domów pomocy społecznej oraz innych placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub w podeszłym wieku, zwłaszcza przebywającym w zakładach opiekuńczo-leczniczych, placówkach pielęgnacyjno-opiekuńczych, świadczących usługi z zakresu opieki paliatywnej, hospicyjnej, długoterminowej, rehabilitacji leczniczej, leczenia uzależnień, psychiatrycznej opieki zdrowotnej oraz lecznictwa uzdrowiskowego.