Jakie jest ryzyko wystąpienia gorączki lub drgawek gorączkowych po szczepieniu przeciwko meningokokom grupy B u dzieci?

Jakie jest ryzyko wystąpienia gorączki lub drgawek gorączkowych po szczepieniu przeciwko meningokokom grupy B u niemowląt i małych dzieci? Jakie są czynniki ryzyka i profilaktyka?

W profilaktyce zakażeń wywołanych meningokokami grupy B (MenB) u niemowląt i małych dzieci stosuje się rekombinowaną, białkową szczepionkę 4CMenB (nazwa handlowa Bexsero), którą można podać już po ukończeniu 8. tygodnia życia dziecka. Schemat szczepienia i liczba dawek zależą od wieku, w którym rozpoczęto szczepienie.

W badaniach klinicznych wykazano, że podanie 4CMenB niemowlętom, zwłaszcza jednocześnie z innymi rutynowymi szczepionkami (zwłaszcza wysoce skojarzonymi typu „6 w 1” lub „5 w 1”: DTPa-IPV-Hib/DTPa-IPV-Hib-HBV), zwiększa ryzyko gorączki ≥38,5°C w ciągu pierwszych 3 dni po szczepieniu. W 1 badaniu z randomizacją (RCT) gorączkę obserwowano aż u 77% niemowląt, które otrzymały jednocześnie 4CMenB, DTPa-IPV-Hib-HBV i PCV-7. Gorączka pojawiała się zwykle w 1. dobie po szczepieniu, najczęściej po 6 h, ale rzadko, bo tylko w około 2% przypadków wymagała porady lekarskiej. Po podaniu dawki uzupełniającej, czyli już w 2. roku życia, gorączkę obserwowano znacznie rzadziej, bo u 31% dzieci.

Z kolei w badaniu obserwacyjnym przeprowadzonym w Wielkiej Brytanii wykazano, że po wprowadzeniu powszechnych szczepień przeciwko MenB, w porównaniu z okresem wcześniejszym, zwiększyło się ryzyko hospitalizacji z powodu gorączki związanej ze szczepieniami wykonywanymi w pierwszych miesiącach życia. Nie obserwowano natomiast zwiększenia ryzyka hospitalizacji z powodu drgawek gorączkowych ani częstszego wykonywania nakłucia lędźwiowego.

Nie dziwi więc fakt, że zalecenia dotyczące stosowania szczepionki 4CMenB u niemowląt obejmują także profilaktyczne podawanie paracetamolu. Takie rozwiązanie stosuje się z powodzeniem na przykład w Wielkiej Brytanii od czasu wprowadzenia 4CMenB do programu powszechnych szczepień, czyli od 2015 roku, a jego skuteczność potwierdzono w wielu badaniach. W dużym wieloośrodkowym RCT wykazano, że profilaktyczne podanie paracetamolu zmniejszyło ryzyko gorączki u niemowląt i – co bardzo istotne – nie wpłynęło na immunogenność szczepionek podawanych w trakcie tej samej wizyty. Stosując więc profilaktycznie paracetamol, zmniejszamy reaktogenność szczepionki, a także zwiększamy akceptację szczepienia przez rodziców oraz szansę na kompletną i planową realizację całego schematu podstawowego z użyciem 4CMenB. Opublikowane w 2022 roku polskie wytyczne dotyczące szczepień przeciwko meningokokom u dzieci i dorosłych także zalecają profilaktyczne podawanie paracetamolu każdemu niemowlęciu szczepionemu przeciwko MenB w pierwszych 6 miesiącach życia. Takie postępowanie zaleca się niezależnie od tego, czy szczepionkę 4CMenB podaje się samodzielnie, czy jednoczasowo z innymi szczepionkami.

W profilaktyce gorączki paracetamol podaje się w standardowej dawce wynoszącej 10–15 mg/kg mc./dawkę. Pierwszą dawkę należy podać 30 min przed szczepieniem lub jednocześnie ze szczepieniem, drugą po 4–6 h, a trzecią po kolejnych 4–6 h. Należy jednak pamiętać, że gorączka może wystąpić mimo takiego działania, a w celu jej obniżenia można stosować zarówno paracetamol, jak i ibuprofen (po ukończeniu 3. mż.).