Ile razy można chorować na półpasiec? Czy w przypadku półpaśca nawrotowego (≥3 razy) stosować leczenie acyklowirem, a potem profilaktykę? Jeżeli tak, to jak długo i w jakich dawkach? Czy są też inne metody zapobiegania półpaścowi, zwłaszcza u osób starszych oraz u osób z obniżoną odpornością?
Półpasiec jest reaktywacją zakażenia latentnego VZV, które pierwotnie przebiega jako ospa wietrzna. Przed erą szczepień na ospę wietrzną chorowały głównie dzieci do 10. roku życia, a na półpasiec dorośli >50. roku życia, co związane jest ze stopniowym zanikaniem nabytej swoistej odporności komórkowej. Ryzyko wystąpienia półpaśca w ciągu całego życia jest szacowane na 30%. Nawracające, wielokrotne zachorowania niekiedy obserwuje się u osób z zaburzeniami odporności, zwłaszcza u chorych na chłoniaki i inne nowotwory, AIDS, cukrzycę oraz u osób otrzymujących leczenie immunosupresyjne. Może się zdarzyć, że osoba z prawidłową odpornością kilkakrotnie zachoruje na półpasiec, jednak są to bardzo rzadkie przypadki. Należy pamiętać, że znacznie częściej występuje nawracająca opryszczka skórna, którą należy różnicować z półpaścem (objawy kliniczny mogą być bardzo podobne).
Leczenie półpaśca polega na podawaniu acyklowiru p.o. w dawce 800 mg 5 razy/24 h przez 7–10 dni. Nie zaleca się natomiast profilaktycznego podawania acyklowiru. W krajach zachodnich dostępna jest szczepionka przeciwko półpaścowi przeznaczona dla osób >50. roku życia (Zostavax), która zawiera ten sam żywy, atentowany szczep Oka VZV, co szczepionka przeciwko ospie wietrznej, jednak w kilkunastokrotnie większej dawce. Skuteczność szczepionki w zapobieganiu półpaścowi została szacowana na około 50%, a u pozostałych chorych obserwowano złagodzenie objawów choroby. Przypuszcza się, że u osób, które przechorowały ospę wietrzną, kolejne kontakty z chorymi na ospę wietrzną mogą zmniejszać ryzyko wystąpienia półpaśca podobnie jak szczepienie.
Piśmiennictwo:
1. Hope-Simpson R.E.: The nature of herpes zoster: a long-term study and a new hypothesis. Proc. R. Soc. Med., 1965; 58 (1): 9–202. Whitley R.J.: Varicella-Zoster virus. W: Mandell G.L., Bennett J.E., Dolin R. (red.): Principles and practice of infectious diseases. 7th ed. Philadelphia, Pa, Elsevier Churchill Livingstone, 2009: rozdz. 137
3. Raza N., Iqbal P., Anwer J.: Recurrence of herpes zoster in an immunocompetent adult male. J. Ayub. Med. Coll. Abbottabad., 2005; 17 (3): 80–81
4. Chien A.J., Kalus A.A.: The legend of recurrent zoster, and other tales of varicella zoster virus. US Infect. Dis., 2008; 4 (1): 36–38
