Co zalecić dziecku ze znacznym obrzękiem i zaczerwienieniem w miejscu wstrzyknięcia szczepionki?

Ryc. 1. Nasilony odczyn miejscowy po szczepieniu zlokalizowany na przednio-bocznej części uda u 6-miesięcznego niemowlęcia. Odczyn pojawił się w 2. dobie po szczepieniu i ustąpił po 3 dniach. U dziecka nie stwierdzono żadnych innych niepokojących objawów. (Opublikowano dzięki uprzejmości dr Ilony Małeckiej)
Ryc. 2. Nasilony odczyn miejscowy po szczepieniu w okolicy mięśnia naramiennego u 2,5-letniej dziewczynki. U dziecka nie stwierdzono żadnych innych niepokojących objawów, poza lekką tkliwością w miejscu rumienia. Odczyn ustąpił po 4 dniach. (Opublikowano dzięki uprzejmości dr Ilony Małeckiej)

Reakcje miejscowe, takie jak obrzęk, zaczerwienienie, ból oraz świąd, są najczęstszymi NOP. Zwykle ustępują samoistnie w ciągu 1–3 dni, mają łagodne nasilenie i nie wymają stosowania żadnych leków.

W rzadkich przypadkach występuje obrzęk i zaczerwienienie o znacznym nasileniu (p. ryc. 1 i 2), nawet obejmujące dwa sąsiadujące stawy, które ze względu na wywoływane dolegliwości mogą utrudniać codzienną aktywność (np. upośledzać zakres ruchu kończyny, choć zdarza się to rzadko). Wówczas należy rozważyć leczenie miejscowe obejmujące: (1) chodny okład, (2) okład z sody (pół łyżeczki sody oczyszczonej rozpuszczonej w szklance wody) lub (3) okład z Altacetu (u dzieci >3 lat), oraz podanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, a w razie świądu również przeciwhistaminowych w dawkach odpowiednich dla wieku i masy ciała. Należy zachęcać dziecko, aby mimo możliwego dyskomfortu poruszało zajętą kończyną, co pobudzi krążenie limfatyczne i zapobiegnie sztywności stawów. Kończyny nie należy też unieruchamiać temblakiem. Duże reakcje miejscowe nie wymagają antybiotykoterapii, ale zawsze należy się upewnić, czy nie wskazują one na zakażenie bakteryjne w miejscu wstrzyknięcia.