Jak optymalnie realizować szczepienia u dzieci z podejrzeniem choroby skóry wymagającej przyjmowania leków immunosupresyjnych?

Skróty: GKS – glikokortykosteroidy, PSO – Program Szczepień Ochronnych

Systemowe podawanie leków immunosupresyjnych może wpłynąć na skuteczność szczepionek inaktywowanych oraz na bezpieczeństwo szczepionek „żywych” atenuowanych. Jeśli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że pacjent może wymagać podawania leków immunosupresyjnych w dawkach upośledzających odpowiedź na szczepienie (p. Jakie szczepienia zaproponować 29-letniej kobiecie po przeszczepieniu wątroby przed podróżą do Tanzanii? – przyp. red.), warto zadbać o jego wcześniejsze uodpornienie przeciwko chorobom, którym można zapobiegać za pomocą szczepień. Tak jak w każdym przypadku planowania leczenia immunosupresyjnego, zaleca się, aby szczepionki inaktywowane podać ≥2 tygodnie przed rozpoczęciem leczenia, a „żywe” atenuowane ≥4 tygodnie przed rozpoczęciem leczenia. Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych (PSO) dla takich dzieci w wieku do 12 lat obowiązkowe i refundowane jest również szczepienie przeciwko ospie wietrznej. W przygotowaniu pacjenta do immunosupresji warto zadbać także o szczepienia zalecane, w tym przede wszystkim przeciwko meningokokom grupy B oraz A, C, W, Y. Takie postępowanie zapewni pacjentowi najlepszą możliwą ochronę w okresie immunosupresji, kiedy będzie szczególnie narażony na ciężki przebieg chorób infekcyjnych. Jeśli jednak nie ma już czasu na takie przygotowanie pacjenta, szczepionki inaktywowane można podać w dowolnym odstępie przed rozpoczęciem leczenia immunosupresyjnego lub w jego trakcie, ponieważ profil bezpieczeństwa się nie zmienia. Trzeba jednak pamiętać, że choć korzyści z takiego postępowania zazwyczaj przewyższają związane z nim ryzyko, skuteczność szczepienia może być zmniejszona. Czasowo przeciwwskazana jest natomiast realizacja szczepień „żywych”. Warto też dążyć do uodpornienia osób mających bliski kontakt z pacjentem (rodziny, opiekunów) w celu stworzenia strategii kokonu. Zgodnie z PSO dla rodzeństwa dzieci leczonych immunosupresyjnie do ukończenia 12 lat szczepienie przeciwko ospie wietrznej jest obowiązkowe i bezpłatne. Realizacja optymalnego uodpornienia przed planowanym leczeniem immunosupresyjnym może wymagać podania kolejnych dawek szczepionek wcześniej niż przewiduje to PSO – wówczas należy się kierować minimalnymi zalecanymi odstępami między kolejnymi dawkami szczepionek (p. Med. Prakt. Szczepienia 3/2021, s. 87, tab. 1 oraz Ogólne wytyczne dotyczące szczepień ochronnych – cz. 1. Aktualne [2021] zalecenia Advisory Committee on Immunization Practices [ACIP]).

Glikokortykosteroidy (GKS) podawane miejscowo (na skórę, dospojówkowo), wziewnie lub we wstrzyknięciach dostawowych, do kaletek maziowych lub ścięgien nie są przeciwwskazaniem do żadnych szczepień ochronnych i nie wpływają na ich skuteczność oraz bezpieczeństwo (p. Jakie szczepienia zaproponować 29-letniej kobiecie po przeszczepieniu wątroby przed podróżą do Tanzanii? – przyp. red.).

U pacjentów wymagających leczenia immunosupresyjnego w okresie <1 miesiąc po szczepieniu preparatem „żywym” fakt ten nie powinien wpływać istotnie na decyzję o rozpoczęciu leczenia.