Które swoiste przeciwciała w kwalifikacji do drugiej dawki szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR) u dziecka z małopłytkowością po pierwszej dawce są najważniejsze w podejmowaniu decyzji? Jakie stężenie pozwala zrezygnować z podania drugiej dawki?
Małopłytkowość w wywiadzie, w tym po wcześniejszym szczepieniu MMR, nie jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do dalszej realizacji szczepienia, lecz wskazaniem do zachowania szczególnej ostrożności przy kwalifikacji do podania kolejnej dawki MMR ze względu na ryzyko nawrotu.
Zgodnie z zaleceniami brytyjskimi, u takich pacjentów przed podaniem drugiej dawki MMR należy oznaczyć swoiste przeciwciała przeciwko odrze, śwince i różyczce. Jeżeli w surowicy nie stwierdza się swoistych przeciwciał, zaleca się wykonanie szczepienia. Natomiast amerykański Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) zaleca, aby przed podjęciem decyzji o konieczności podania kolejnej dawki MMR rozważyć wykonanie badań serologicznych w celu ustalenia stanu odporności (p. Zapobieganie zachorowaniom na odrę, świnkę i różyczkę oraz profilaktyka zespołu różyczki wrodzonej. Zalecenia ACIP – przyp. red.).
W praktyce wystarczy oznaczyć swoiste przeciwciała przeciwko odrze.
Nie ustalono ochronnego stężenia przeciwciał. Jak wynika z danych w tabeli dotyczących szczepienia przeciwko śwince, serokonwersja nie gwarantuje ochrony rzeczywistej, która po podaniu pierwszej dawki szczepionki jest mniejsza niż serokonwersja. Jednocześnie w badaniach wykazano znaczenie odpowiedzi komórkowej i pamięci immunologicznej, czyli prawdopodobnie ochronę przed chorobą mimo małego stężenia przeciwciał.
| Tabela. Immunogenność, skuteczność rzeczywista i trwałość seroprotekcji po szczepieniu MMRa,b | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Choroba | Serokonwersja po 1 dawce | Skuteczność rzeczywista (efektywność) | Czas utrzymywania się seroprotekcjic | ||
| 1 dawka | 2 dawki | 1 dawka | 2 dawki | ||
| odra | 96% (84–100%) | 93% (39–100%) | 97% (67–100%) | ≥11 lat | ≥15 lat |
| świnka | 94% (89–97%) | 78% (49–92%) | 88% (66–95%) | ≥10 lat | ≥15 lat |
| różyczka | 99% (95–100%) | 97% (94–100%) | – | ≥16 lat | ≥15 lat |
| a Opracowano na podstawie 2. pozycji piśmiennictwa. b dane uzyskano z badań oceniających szczepionkę MMR II c seroprotekcja – stężenie swoistych przeciwciał w surowicy powyżej wartości uznanych za ochronne | |||||
W związku z tym, jeśli po przeprowadzeniu bilansu korzyści i ryzyka decyzję o ewentualnej rezygnacji z podania drugiej dawki MMR zdecydujemy się podjąć na podstawie wyników badań serologicznych, to za serokonwersję uznajemy wynik ustalony przez laboratorium jako „dodatni”. Najważniejszymi przeciwciałami przy podejmowaniu decyzji o ewentualnej rezygnacji z podania drugiej dawki MMR są swoiste przeciwciała przeciwko odrze. Dodatkowo można również oznaczyć swoiste przeciwciała przeciwko śwince. Jedną dawkę szczepionki przeciwko różyczce traktuje się jako pełne uodpornienie (p. Skuteczność szczepienia przeciwko różyczce w zapobieganiu zachorowaniom i różyczce wrodzonej – przyp. red.).
Piśmiennictwo:
1. Measles: The green book. Chapter 21. www.gov.uk/government/publications/measles-the-green-book-chapter-21 (dostęp: 5.11.2023)2. McLean H.Q., Fiebelkorn A.P., Temte J.L. i wsp.: Prevention of measles, rubella, congenital rubella syndrome, and mumps, 2013: summary recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm. Rep., 2013; 62 (RR-04): 1–34
